Ανασκόπηση 2024: Η πορεία του ΠαΣοΚ από τα εσωτερικά ρήγματα στην αξιωματική αντιπολίτευση

Το 2024 σημαδεύτηκε από την εσωκομματική εκλογική διαδικασία του Οκτωβρίου του ΠαΣοΚ κι έδειξε παράλληλα σε όλους πως τα κόμματα που έχουν ρίζες, αν ποτιστούν με το πολιτικό νερό της ιστορίας τους, τότε ενδέχεται να αναγεννηθούν και να ανασυνταχθούν.

​

Λίγο πριν το τέλος του 2024, ο Νίκος Ανδρουλάκης έτυχε θερμής υποδοχής από τους ηγέτες των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στις Βρυξέλλες. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, καθώς κι η επικεφαλής της Ευρωομάδας S&D Ιράτσε Γκαρσία τον συνεχάρησαν για την επανεκλογή του στην ηγεσία του ΠαΣοΚ, τις πρωτοβουλίες που έχει πάρει το τελευταίο διάστημα, αλλά και για την άνοδο των ποσοστών του κόμματος.

Το καλό κλίμα στη Χαριλάου Τρικούπη και τα συγχαρητήρια από το εξωτερικό ήρθαν λίγο πριν τα Χριστούγεννα και μάλιστα, μετά από μία δύσκολη κι αβέβαιη όπως εξελίχθηκε χρονιά. Μια χρονιά που χαρακτηρίστηκε από πολιτικές διαφωνίες. Εντάσεις. Αμφισβήτηση. Διαδοχικές εκλογικές διαδικασίες, αλλά και μαθήματα πολιτικού πολιτισμού σε πανελλήνια μετάδοση. Το 2024 σημαδεύτηκε από την εσωκομματική εκλογική διαδικασία του Οκτωβρίου κι έδειξε παράλληλα σε όλους πως τα κόμματα που έχουν ρίζες, αν ποτιστούν με το πολιτικό νερό της ιστορίας τους, τότε ενδέχεται να αναγεννηθούν και να ανασυνταχθούν.

Τα ρήγματα στο εσωτερικό

Η χρόνια ξεκίνησε με το ΠαΣοΚ να είναι δημοσκοπικά στη δεύτερη θέση. Στη συνέχεια όμως ήρθαν δύο νομοσχέδια που τάραξαν τα λιμνάζοντα ύδατα της Χαριλάου Τρικούπη.

Το πρώτο νομοσχέδιο ήρθε τον Φεβρουάριο και αφορούσε τον γάμο μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών. Κατά την ψηφοφορία απείχαν 11 βουλευτές που αποτελούν περίπου το 1/3 της κοινοβουλευτικής δύναμης του κόμματος. Η απουσία αυτή άνοιξε ένα κύκλο εσωστρέφειας, καθώς το ΠαΣοΚ είναι εκείνο το κόμμα που έκανε τις μεγάλες τομές στο οικογενειακό δίκαιο και πολλοί πίστεψαν πως έπρεπε να τιμήσει την ιστορία του και να στηρίξει σύσσωμο το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Η διαφοροποίηση αυτή των 11 βουλευτών έφερε γκρίνια και δυσαρέσκεια στα στελέχη του κόμματος, αλλά και σε εκείνους που σήκωσαν κοινοβουλευτικά το βάρος να στηρίξουν ένα νομοσχέδιο με προοδευτικό πρόσημο, που χαρακτηρίστηκε και ως ταυτοτικό της παράταξης.

Λίγές ημέρες αργότερα η κυβέρνηση έφερε ακόμη ένα νομοσχέδιο που προκάλεσε αναστάτωση στην Κ.Ο. του ΠαΣοΚ. Αφορούσε την ιδιωτικοποίηση των ΑΕΙ. Στη θυελλώδη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας που έγινε στις αρχές Μαρτίου άνοιξε ο ασκός του Αιόλου. Βουλευτές κατηγόρησαν την ηγετική ομάδα για θολό πολιτικό στίγμα και τόνισαν πως θέλουν να ψηφίσουν το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Η ηγετική ομάδα, αντέδρασε.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης επεσήμανε πως η διαχρονική θέση του ΠαΣοΚ, όπως είναι και διατυπωμένη στο πρόγραμμα του κόμματος, μιλά ξεκάθαρα για δημιουργία μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, όχι για ιδιωτικά. Επίσης βουλευτές του κόμματος δήλωσαν πως το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν προωθεί και δεν διασφαλίζει την παιδεία ως ποιοτικό δημόσιο αγαθό και ως βασικό μοχλό κοινωνικής κινητικότητας. Ο Νίκος Ανδρουλάκης επέβαλε κομματική πειθαρχία και βουλευτές όπως η Νάντια Γιαννακοπούλου και ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος αναγκάστηκαν να πειθαρχήσουν και να καταψηφίσουν. Το ρήγμα όμως είχε κάνει την εμφάνιση του στο εσωτερικό της παράταξης.

Απόπειρες συσπείρωσης

Στις 24 Μαρτίου ο Νίκος Ανδρουλάκης έδειξε πολιτικά αντανακλαστικά και κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά την κυβέρνησης, με αφορμή τις εξελίξεις στην υπόθεση των Τεμπών. Εξελίξεις που ήρθαν μετά από δημοσίευμα του βήματος. Αυτή η κίνηση είχε ως αποτέλεσμα να συσπειρωθούν γύρω από το ΠαΣοΚ τα κόμματα της αντιπολίτευσης του δημοκρατικού τόξου. Να ακολουθήσουν την πρωτοβουλία της Χαριλάου Τρικούπη και να οδηγηθούν συντεταγμένα κοινοβουλευτική πορεία σύγκρουσης με τη Νέα Δημοκρατία. Στο τέλος της θεσμικής διαδικασίας αποπέμφθηκαν δύο κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης.

Αυτή η επιτυχία όμως φάνηκε πως δεν ήταν αρκετή για να επουλώσει τις πληγές που είχαν ανοίξει, από τα νομοσχέδια του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και της ιδιωτικοποίησης των Α.Ε.Ι. Το ΠαΣοΚ δημοσκοπικά άρχισε να χάνει δυνάμεις και να υποχωρεί από τη δεύτερη θέση. Το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ μετά το συνέδριο του που έγινε από τις 22 έως τις 28 Φεβρουαρίου άρχισε να ανακτά δειλά- δειλά δυνάμεις. Ο Νίκος Ανδρουλάκης σε μία προσπάθεια να συσπειρώσει βουλευτές και βάση έβαλε ως στόχο τη δεύτερη θέση στις ευρωεκλογές.

Ο στόχος αυτός δεν επετεύχθη. Το ΠαΣοΚ την Κυριακή 9 Ιουνίου τερμάτισε τρίτο, κερδίζοντας όμως κάποιους νομούς στο χάρτη. Ηράκλειο και Λασίθι μετά από χρόνια βάφτηκαν πράσινα, ενώ σε 19 νομούς ήρθε δεύτερο. Τα ποσοστά όμως στα αστικά κέντρα δεν ήταν καλά. Συγκεκριμένα υπήρξε γεωγραφική εκλογική ασυμμετρία, που είχε σαν συνέπεια να ξεκινήσει το γαϊτανάκι της αμφισβήτησης.

Η πορεία της σύγκρουσης

Ο Νίκος Ανδρουλάκης στη διευρυμένη κοινοβουλευτική ομάδα που έγινε μετά τις ευρωεκλογές στο ισόγειο της Χαριλάου Τρικούπη, με τη συμμετοχή μελών του Πολιτικού Συμβουλίου, δέχτηκε τα πυρά των στελεχών του κόμματος. Τον κατηγόρησαν για πολλά, ενώ ο Φίλιππος Σαχινίδης τον παρομοίασε με τον Κιμ Γιουνγκ Ουν. Δεν αντέδρασε όμως. Σημείωσε όλες τις πολιτικές διαφωνίες και λίγες ημέρες αργότερα στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής που έγινε στις 30 Ιουνίου σήκωσε το γάντι. Απάντησε σε όλους από το βήμα του κορυφαίου κομματικού οργάνου και τόνισε πως το ΠαΣοΚ θα οδηγηθεί σε εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη νέου αρχηγού στις 6 και 13 Οκτωβρίου.

Αμέσως Παύλος Γερουλάνος και Χάρης Δούκας έκαναν γνωστές τις προθέσεις τους να διεκδικήσουν την ηγεσία του κόμματος και δήλωσαν υποψηφιότητα. Ακολούθησαν τις επόμενες ημέρες οι Μιχάλης Κατρίνης και Νάντια Γιαννακοπούλου. Ενώ στις 16 Ιουλίου η Άννα Διαμαντοπούλου ανακοίνωσε κι εκείνη την υποψηφιότητα της.

Το καλοκαίρι η Χαριλάου Τρικούπη μπήκε σε ένα κύκλο εσωστρέφειας και ενός θερινού κομματικού ράλι. Τα στρατόπεδα με τους υποψήφιους σχηματίστηκαν σχετικά νωρίς. Οι υποψήφιοι όργωσαν την Ελλάδα για να πείσουν όσο το δυνατόν περισσότερα στελέχη να στηρίξουν την υποψηφιότητα τους. Σε κάθε νομό έγιναν πολιτικές εκδηλώσεις. Αυτός ο πολιτικός διάλογος κορυφώθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου με το ντιμπέιτ στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ. Έξι υποψήφιοι για την ηγεσία του ΠαΣοΚ, έκαναν τον απολογισμό τους και συγκρούστηκαν πολιτικά για το αύριο της παράταξης. Η διαδικασία χαρακτηρίστηκε ως κόσμια, πολιτισμένη και απαραίτητη για τους αναποφάσιστους ψηφοφόρους.

Η μάχη

303.223 φίλοι και μέλη του ΠαΣοΚ ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και ψήφισαν για νέο αρχηγό στις 6 Οκτωβρίου. Πρώτος έκοψε το νήμα ο Νίκος Ανδρουλάκης που έλαβε 89.288 σταυρούς προτίμησης που αντιστοιχούν στο 29,64% του σώματος. Ακολούθησε ο Χάρης Δούκας με 64.490 και ποσοστό 21,41%. Αμφότεροι πέρασαν στον δεύτερο γύρο. Ο Παύλος Γερουλάνος συγκέντρωσε 63.632 ψήφους που αντιστοιχούν στο 21,12%. Είναι μόλις 858 ψηφοδέλτια λιγότερα από αυτά που συγκέντρωσε ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας. Τέταρτη ήρθε η Άννα Διαμαντοπούλου με 58.809 σταυρούς προτίμησης και ποσοστό 19,52%. Πέμπτος ο Μιχάλης Κατρίνης με 18.163 σταυρούς προτίμησης και 6,03%, ενώ τελευταία τερμάτισε η Νάντια Γιαννακοπούλου με 6.890 και ποσοστό 2,29%.

Την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου εξέδωσε μία ανακοίνωση που ερμηνεύτηκε ως στήριξη στον Χάρη Δούκα. Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό και ο Νίκος Ανδρουλάκης επανεκλέχθηκε την Κυριακή 13 Οκτωβρίου πρόεδρος του ΠαΣοΚ συγκεντρώνοντας 125.820 ψήφους που του χάρισαν το ποσοστό του 59,92%, ενώ ο συνυποψήφιος του Χάρης Δούκας συγκέντρωσε 84.149 και ποσοστό 40,08%.

Η επόμενη ημέρα βρήκε το ΠαΣοΚ, ανανεωμένο πιο ενωμένο και πιο δυνατό θα πουν άπαντες. Ακολούθησε αναδιάταξη δυνάμεων στην κοινοβουλευτική ομάδα με αναβαθμισμένο ρόλο στον Παύλο Γερουλάνο. Σχηματισμός συντονιστικού πολιτικού κέντρο και ορισμός της Άννα Διαμαντοπούλου ως υπεύθυνης του πολιτικού σχεδιασμού. Ανακοινώθηκε επίσης ο Κώστας Τσουκαλάς ως νέος εκπρόσωπος Τύπου και συντονιστής προγράμματος ο 29χρονος Λευτέρης Καρχιμάκης. Αυτές ήταν μερικές από τις κινήσεις εξωστρέφειας και ενότητας που έκανε ο Νίκος Ανδρουλάκης αμέσως μετά τις εσωκομματικές εκλογές.

Αξιωματική αντιπολίτευση και μετωπική με τη ΝΔ

Λίγο αργότερα το όμορο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ μπήκε σε νέα περιδίνηση. Ένα επεισοδιακό συνέδριο, έφερε μία νέα διάσπαση στην Κουμουνδούρου. Τη δεύτερη μέσα σε ένα χρόνο και το ΠαΣοΚ έγινε αυτόματα αξιωματική αντιπολίτευση.

Η Χαρίλαου Τρικούπη έκλεισε την επεισοδιακή αυτή χρονιά ως ο κυρίαρχός πολιτικός πόλος της αντιπολίτευσης, κοινοβουλευτικά και δημοσκοπικά, που καλείται πλέον να χτίσει πάνω σε αυτό.

Το ΠαΣοΚ και μέσα από τις παρεμβάσεις στη Βουλή έδειξε πως μπορεί να βάλει την ατζέντα του. Έδειξε πως άλλαξε πίστα. Τα θέματα των χρεώσεων των τραπεζών και της χρηματοδότησης των Σπαρτιατών αποτελούν δηλωτικό στοιχείο της αντιπολίτευσης που προτίθεται να ασκήσει το επόμενο διάστημα. Αυτό όμως που πρέπει να αποδείξει το 2025 είναι πως αποτελεί αξιόπιστη κυβερνητική εναλλακτική επιλογή.

 

​