Eurovision 2024: Ποπ, πολιτική και μέτρα υψίστης ασφαλείας

Η Σουηδία δηλώνει άριστα προετοιμασμένη για την αντιμετώπιση των μεγάλων διαδηλώσεων που έχουν προγραμματιστεί στο Μάλμε, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας που φιλοξενεί τη φετινή Eurovision

Η Ευρώπη προετοιμάζεται πυρετωδώς για τα δύο μεγάλα καλλιτεχνικά γεγονότα του Μαΐου, τον 68ο Διαγωνισμό της Eurovision (7-11 Μαΐου), ο οποίος φέτος φιλοξενείται από τη Σουηδία μετά τη νίκη της χώρας στον διαγωνισμό του 2023 στο Λίβερπουλ με το τραγούδι «Tattoo» της Λορίν, και αμέσως μετά το 77ο διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών (14-25 Μαΐου 2024). Ωστόσο το πρώτο γεγονός είναι αυτό που προκαλεί μεγάλες ανησυχίες και έχει κινητοποιήσει μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις.

Φέτος η Eurovision (με τους δύο ημιτελικούς την Τρίτη 7 και την Πέμπτη 9 Μαΐου και το τελικό το Σάββατο 11 του μηνός) θα διεξαχθεί στη Malmö Arena του Μάλμε, της τρίτης σε μέγεθος πόλης της Σουηδίας, με τη συμμετοχή 37 χωρών μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα με τη Μαρίνα Σάτι και το «Ζάρι» της, που διεκδικεί το στέμμα του ευρωπαϊκού διαγωνισμού για το καλύτερο ποπ τραγούδι της χρονιάς.

Ο διαγωνισμός με το μότο «united by music» («ενωμένοι από τη μουσική») είναι μια γιορτή της διαφορετικότητας, της εθνικής υπερηφάνειας και της χαρούμενης δύναμης της ποπ. Και με εκδηλώσεις γεμάτες glamour και ευχάριστες υπερβολές προσπαθεί, συνήθως, να αποφύγει διεθνείς διενέξεις και εχθροπραξίες μεταξύ χωρών. Ωστόσο η φετινή Eurovision αποδεικνύεται μια από τις πιο αμφιλεγόμενες.

Αστυνομικοί με σκυλιά ψάχνουν για εκρηκτικά έξω από την Αρένα του Μάλμε, χώρο διεξαγωγής του διαγωνισμού της Eurovision. REUTERS/Tom Little

Κανονικά φέτος, θα έπρεπε να μας απασχολεί το αν θα εμφανιστούν οι ABBA, αφού το 2024 σηματοδοτεί την 50ή επέτειο από τη νίκη τους με το «Waterloo», όπως επισημαίνει ο Ντέιβιντ Μόρικουαντ στο άρθρο του στο Εuronews. Ωστόσο, στο μυαλό όλων κυριαρχούν ερωτήματα και ανησυχίες για το αν οι διαδηλώσεις, που έχουν προγραμματιστεί να γίνουν τις ημέρες του διαγωνισμού, θα καταφέρουν τελικά να τον επισκιάσουν.

Περίπου 100.000 επισκέπτες από 89 χώρες αναμένονται στο Μάλμε, την πόλη στη νοτιοδυτική ακτή της Σουηδίας, για τη 68η Eurovision την οποία υπολογίζεται ότι θα παρακολουθήσουν, επιπλέον, περίπου 200 εκατ. τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο. Πολύχρωμες αφίσες της διοργάνωσης κοσμούν πολλούς δρόμους του Μάλμε, ενώ τόσο η αστυνομία όσο και οι διοργανωτές ισχυρίζονται ότι είναι πολύ καλά προετοιμασμένοι για τη διεξαγωγή ενός «χαρούμενου» γεγονότος, αναφέρει το BBC.

Γεγονός, όμως, είναι ότι ο μεγαλύτερος διαγωνισμός ζωντανής μουσικής στον κόσμο έχει προκαλέσει ήδη τις διαμαρτυρίες ορισμένων πλευρών εξαιτίας της συμμετοχής του Ισραήλ εν μέσω του πολέμου στη Γάζα. Μάλιστα, η Σουηδία έχει αντιμετωπίσει αυξημένες προκλήσεις ασφάλειας καθώς από τον Μάρτιο η χώρα είναι επίσημα το 32ο μέλος του ΝΑΤΟ και οι διοργανωτές ανέφεραν τον κίνδυνο κλιμάκωσης βίαιων διαδηλώσεων. Οι ταξιδιώτες υφίστανται αυστηρούς ελέγχους στα αεροδρόμια και στο Μάλμε αναμένεται μία από τις μεγαλύτερες προσπάθειες αστυνόμευσης της χώρας.

Να σημειωθεί ότι έχουν επιστρατευτεί αστυνομικές δυνάμεις από όλη τη Σουηδία, με ενισχύσεις από τη γειτονική Δανία και τη Νορβηγία. Οι άνδρες της σουηδικής αστυνομίας είναι συνήθως οπλισμένοι, αλλά αυτές τις ημέρες ορισμένοι αξιωματικοί θα φέρουν προληπτικά μεγαλύτερα όπλα. Η αρχηγός της αστυνομίας του Μάλμε, Πέτρα Στένκουλα, δήλωσε ότι ολόκληρη η χώρα βρίσκεται ήδη «σε επίπεδο τρομοκρατίας τέσσερα στα πέντε», γράφει η Εϊντριεν Μάρεϊ, ανταποκρίτρια του BBC στο Μάλμε.

«Νομίζω πως είναι προφανές ότι η ανασφάλεια του κόσμου έχει επηρεάσει και τη Eurovision», είπε η σουηδή αστυνομικός στο BBC, «Στη Σουηδία, και συγκεκριμένα στο Μάλμε, υπήρξαν διαδηλώσεις ενάντια στη συμμετοχή του Ισραήλ στον διαγωνισμό».

Η αρχηγός της αστυνομίας ανέφερε ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες απειλές για το συμβάν, αλλά το επίπεδο συναγερμού αυξήθηκε τον περασμένο Αύγουστο, μετά από ένα κύμα διαδηλώσεων με κάψιμο του Κορανίου που εξόργισαν τον μουσουλμανικό κόσμο.

Μια εσωτερική έκθεση της αστυνομίας, που δημοσιεύτηκε από τον κρατικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό SVT, περιγράφει τη Σουηδία ως «στόχο προτεραιότητας» για βίαιες τζιχαντιστικές ομάδες. Στην 23 σελίδων αξιολόγηση των απειλών για τη Eurovision, μεταξύ άλλων πιθανών κινδύνων, αναφέρονται επίσης αναταραχές, κυβερνοεπιθέσεις και διακοπή της μετάδοσης της τελετής. Ωστόσο, όπως τόνισε η Πέτρα Στένκουλα: «Στη Σουηδία, η αστυνομία έχει συνηθίσει να εργάζεται με πολύ περίπλοκα ζητήματα και πιστεύουμε ότι έχουμε καλό σχεδιασμό».

Στην πόλη έχουν στηθεί κάμερες ενώ χρησιμοποιούνται και drones για παρακολούθηση. Οσοι εισέρχονται σε χώρους σχετικούς με τη Eurovision υποχρεώνονται, εξάλλου, να περάσουν από αυστηρούς ελέγχους ασφαλείας, όπως το σκανάρισμα και ο σωματικός έλεγχος που γίνονται στα αεροδρόμια, ενώ δεν επιτρέπονται οι αποσκευές.

«Είναι κάτι τεράστιο για την πόλη του Μάλμε. Φυσικά, λοιπόν, είναι σημαντικό να λειτουργούν όλα ομαλά», δήλωσε στο BBC ο Περ-Ερικ Εμπεσταλ, διευθυντής ασφαλείας του Μάλμε, τονίζοντας επίσης: «Είμαστε πολύ καλά προετοιμασμένοι». Οι αρχές σχεδίαζαν εδώ και μήνες τα μέτρα ενώ συνεργάστηκαν επίσης και με τους ομολόγους τους στο Λίβερπουλ, το οποίο φιλοξένησε τον περσινό διαγωνισμό. «Ηταν πάρα πολύ, χρήσιμο για εμάς», πρόσθεσε ο Εμπεσταλ.

Να σημειωθεί ότι το Μάλμε φιλοξένησε τον Πάπα αλλά και ένα συνέδριο Μνήμης του Ολοκαυτώματος, πριν από δύο χρόνια. Οπως, όμως, εξήγησε ο διευθυντής ασφαλείας της πόλης το νέο είναι η γενική απειλή για τη Σουηδία και οι μεγάλες συγκεντρώσεις. Τα μέτρα ασφαλείας «δεν στοχεύουν στη Eurovision αυτή καθεαυτή», παρατήρησε, επισημαίνοντας ότι παρόμοια μέτρα είχαν τεθεί σε ισχύ στα πρόσφατα πλέι οφ του χόκεϊ επί πάγου και τις συναυλίες της Τέιλορ Σουίφτ αυτό τον μήνα στη Στοκχόλμη.

Την περασμένη Πέμπτη, όταν η ανταποκρίτρια του BBC επισκέφθηκε τη Malmö Arena, είχε ήδη στηθεί περίφραξη και τοποθετούνταν πρόσθετες κάμερες. Και μέσα στον χώρο, είχαν ξεκινήσει οι πρόβες για τα σόου 37 τραγουδιών.

«Εχουμε να δούμε πραγματικά συναρπαστικά σόου», δήλωσε η Εμπα Αντίλσον, εκτελεστική παραγωγός του SVT για τη Eurovision. «Γνωρίζουμε την αντιπαράθεση εκεί έξω, γνωρίζουμε για τις διαδηλώσεις και είμαστε καλά προετοιμασμένοι. Τα ακούμε όλα και τα σεβόμαστε», είπε. «Αλλά ειλικρινά ελπίζω να μην την επισκιάσουν πάρα πολύ».

Ωστόσο αναμφίβολα στο επίκεντρο θα βρίσκεται η 20χρονη διαγωνιζόμενη από το Ισραήλ Ιντεν Γκόλαν με το τραγούδι της «Hurricane». Ο αρχικός τίτλος του ήταν «October Rain» και αναφερόταν στην επίθεση της Χαμάς στο φεστιβάλ μουσικής «Supernova Sukkot Gathering» στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, σκοτώνοντας 260 πολίτες. Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός του Ισραήλ συμφώνησε να τροποποιηθούν οι στίχοι και μετά από αυτό η Ευρωπαϊκή Ενωση Ραδιοτηλεοπτικών Σταθμών (EBU), η οποία είναι υπεύθυνη για τον διαγωνισμό, έδωσε το πράσινο φως στο τραγούδι.

Η ανταποκρίτρια του BBC υπενθυμίζει ότι κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της Χαμάς σκοτώθηκαν στο Ισραήλ περίπου 1.200 άνθρωποι και άλλοι 253 κρατήθηκαν όμηροι, ενώ σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, έκτοτε έχουν σκοτωθεί στη Γάζα περισσότεροι από 34.500 άνθρωποι από τις ισραηλινές στρατιωτικές επιθέσεις.

Οι σχολιαστές, λοιπόν, υποθέτουν ότι η φετινή Eurovision είναι μια από τις πιο φορτισμένες πολιτικά, που έχουν γίνει ποτέ. Νωρίτερα φέτος, 1.000 σουηδοί μουσικοί υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή ζητώντας τον αποκλεισμό του Ισραήλ. Καλλιτέχνες έχουν επίσης γίνει στόχος κριτικής και σε μια δήλωση τον περασμένο μήνα η EBU ανέφερε: «Είμαστε σθεναρά αντίθετοι σε οποιαδήποτε μορφή διαδικτυακής κακοποίησης, ρητορικής μίσους ή παρενόχλησης που απευθύνεται στους καλλιτέχνες μας».

Για παράδειγμα, μιλώντας αυτή την εβδομάδα σε διεθνείς δημοσιογράφους η αιθιοπικής καταγωγής SABA, που συμμετέχει με το τραγούδι της Δανίας, αποκάλυψε ότι έχει στοχοποιηθεί στο διαδίκτυο και έχει δεχτεί τεράστιες πιέσεις για τη συμμετοχή της στον διαγωνισμό: «Εχω λάβει πολλά μηνύματα και οι άνθρωποι μπορεί να είναι πολύ προσωπικοί… ακόμα και στον δρόμο», είπε κομψά.

Στο μεταξύ, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ εξέδωσε την Πέμπτη μια προειδοποίηση κατά του ταξιδιού στο Μάλμε.

Να σημειωθεί ότι το Μάλμε, με πληθυσμό 360.000 κατοίκων, είναι μια από τις πόλεις της Σουηδίας με τη μεγαλύτερη ποικιλομορφία. Η εβραϊκή κοινότητα του Μάλμε μετράει 1.200 μέλη, ορισμένοι, δε, έχουν δηλώσει ότι αισθάνονται ανήσυχοι και νευρικοί. Στο Μάλμε υπάρχει, επίσης, μια μεγάλη παλαιστινιακή κοινότητα και ο διαγωνισμός έχει προκαλέσει έντονα συναισθήματα και διαδηλώσεις που γίνονται κάθε εβδομάδα εδώ και μήνες απαιτώντας από τη Eurovision να μποϊκοτάρει το Ισραήλ.

Στην πολυσύχναστη περιοχή Τριάνγκελν, ο Γιομν Καντούρα, παλαιστίνιος κάτοικος της πόλης και ένας από τους διοργανωτές των συλλαλητηρίων, δήλωσε στο BBC: «Το Ισραήλ δεν είναι ευπρόσδεκτο στο Μάλμε επειδή βομβαρδίζει αμάχους στη Γάζα», επισημαίνοντας ότι η συμμετοχή της Ρωσίας απαγορεύτηκε αφότου ξεκίνησε η πλήρης εισβολή της στην Ουκρανία το 2022. «Δεν μπορούμε να δεχτούμε ή να κανονικοποιήσουμε τη γενοκτονία», είπε, μια κατηγορία που ωστόσο το Ισραήλ απορρίπτει κατηγορηματικά.

Να σημειωθεί ότι EBU χαρακτηρίζει τη Eurovision μη πολιτικό γεγονός και επιμένει ότι ο διαγωνισμός γίνεται ανάμεσα σε δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς και όχι ανάμεσα σε κυβερνήσεις. Ωστόσο, η απαγόρευση της συμμετοχής της Ρωσίας το 2022 στη Eurovision –πράγμα που ζήτησαν αρκετοί ευρωπαϊκοί κρατικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς μετά την εισβολή της στην Ουκρανία- οδήγησε πολλούς να τονίσουν την υποκρισία. Τροφοδότησε, δε, περαιτέρω ένα αίσθημα θυμού, το οποίο φαίνεται και στα πανό διαμαρτυρίας στο κέντρο του Μάλμε, τα οποία αντιγράφουν τις αφίσες της Eurovision, αλλά με τη λέξη «γενοκτονία» να αντικαθιστά τη λέξη «Eurovision».

Η αστυνομία είπε στο BBC ότι είχαν υποβληθεί δέκα ξεχωριστές αιτήσεις για διαδηλώσεις την εβδομάδα της Eurovision. Δύο μαζικές συγκεντρώσεις έχουν προγραμματιστεί για την ερχόμενη Πέμπτη και το Σάββατο, στο κέντρο του Μάλμε, αρκετά χιλιόμετρα μακριά από την Malmö Arena, ώστε να συμπέσουν με τον δεύτερο ημιτελικό και τον τελικό. Και άλλες διαμαρτυρίες θα γίνουν «κοντά» αλλά όχι μπροστά από το στάδιο, ενώ θα ανέβει επίσης και μια εναλλακτική μουσική παράσταση.

Σύμφωνα με την αστυνομία αναμένεται ότι η διαδήλωση θα είναι μεγαλύτερη από όσες έχουν γίνει μέχρι στιγμής. «Κάποια Σαββατοκύριακα είχαμε έως και 20.000 άτομα», ανέφερε η αρχηγός της αστυνομίας Πέτρα Στένκουλα. Και ο ο Περ-Ερικ Εμπεσταλ είπε ακόμη: «Ελπίζουμε ότι ακόμα κι αν υπάρξει μεγάλος αριθμός διαδηλωτών, θα ακολουθήσουν τους κανόνες», προσθέτοντας ότι οι προηγούμενες διαδηλώσεις ήταν καλά οργανωμένες και διεξήχθησαν χωρίς προβλήματα.

Μεταξύ άλλων διαδηλώσεων είναι και η προγραμματισμένη καύση του Κορανίου, για την οποία η αστυνομία δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θα επιτραπεί. Στη Σουηδία δεν υπάρχει νόμος, που να απαγορεύει τη βεβήλωση θρησκευτικών κειμένων, αλλά τέτοιες πράξεις συχνά προκαλούν εντάσεις.

Ωστόσο, παρά την ένταση εκτός σκηνής, η Eurovision θα παραμείνει πάντα Eurovision, με μια σειρά λαμπερών εκδηλώσεων, μεταξύ των οποίων και μια έκθεση αφιερωμένη στους ABBA με αφορμή τον εορτασμό των 50 χρόνων από τότε που το σουηδικό συγκρότημα έκλεψε την παράσταση στο Μπράιτον της Αγγλίας με το «Waterloo».

«Ελπίζω πραγματικά ότι θα είναι μια φανταστική, χαρούμενη εβδομάδα εδώ στο Μάλμε», δήλωσε η παραγωγός της σουηδικής τηλεόρασης Εμπα Αντίλσον. «Υπάρχει πάρα πολλή αγάπη και πάθος για τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision», τόνισε.

Το ελπίζουμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News