Ευρωεκλογές 2024: Οι κάλπες όπου θριάμβευσαν τα σόσιαλ μίντια και η πολιτική βία
Πρωταγωνιστές, ήρωες και αντιήρωες – Ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία ήταν σημαντικότερος από ποτέ.
Η σύνθεση της νέας Ευρωβουλής, στην οποία έχει ενισχυθεί η παρουσία ακροδεξιών ηγετών, όπως η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι και η Γαλλίδα επικεφαλής της Εθνικής Συσπείρωσης Μαρίν Λεπέν, καθιστά δυσχερέστερη την επανεκλογή της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που ίσως χρειαστεί να ρίξει γέφυρες προς την κατεύθυνση των συντηρητικών, διακινδυνεύοντας τη στήριξη συστημικών κομμάτων όπως οι Σοσιαλιστές, οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι. Ηταν πάντως μια προεκλογική περίοδος που αμαυρώθηκε από πρωτόγνωρη πολιτική βία, με αποκορύφωμα την απόπειρα δολοφονίας εις βάρος του Σλοβάκου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο και τελευταίο κρούσμα τον προπηλακισμό της Δανής ομολόγου του, Mέτε Φρεντέρικσεν, προχθές το βράδυ. Την ίδια στιγμή, ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία ήταν σημαντικότερος από ποτέ – το διαπιστώσαμε και στα καθ’ ημάς. Ισως το πιο τρανταχτό παράδειγμα είναι αυτό του Κύπριου ινφλουένσερ Φειδία Παναγιώτου, ο οποίος φέρεται να τερματίζει τρίτος με βάση τα exit polls. «Πετύχαμε ένα όνειρο», είπε ο 24χρονος ανεξάρτητος υποψήφιος, ο οποίος είναι πιθανό να συγκαταλέγεται στους έξι ευρωβουλευτές που θα στείλει η Κύπρος στις Βρυξέλλες.
ΟΥΡΣΟΥΛΑ ΦΟΝ ΝΤΕΡ ΛΑΪΕΝΠρόεδρος της ΚομισιόνΔύσκολη εξίσωση η επανεκλογή
Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Κομισιόν δεν ήταν υποψήφια, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να επισκεφθεί, τα τελευταία εικοσιτετράωρα, ένα εργοστάσιο drones της Λετονίας, να αφήσει λουλούδια στο μνημείο του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄ στην Πολωνία και να εκφωνήσει ομιλίες σε Κοπεγχάχη, Μάαστριχτ, Σπλιτ και Πλόβντιβ. Ο λόγος ήταν απλός: Για να επανεκλεγεί στο αξίωμά της, πρέπει να πάρει το πράσινο φως όχι μόνο από τη Σύνοδο Κορυφής των «27», στα τέλη Ιουνίου, αλλά και από την πλειοψηφία του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Για να το καταφέρει, χρειάστηκε να ξεκινήσει μια εξαντλητική εκστρατεία βελτίωσης της δημόσιας εικόνας της και σφυρηλάτησης πολιτικών συμμαχιών.
Με δεδομένο ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ), στο οποίο ανήκει η πρώην υπουργός Αμυνας της Αγκελα Μέρκελ, αντιπροσωπεύει την πρώτη πολιτική δύναμη στο επίπεδο της Ενωσης και εκπροσωπείται από 12 αρχηγούς κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Ντερ Λάιεν είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εξασφαλίσει το χρίσμα στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής. Πιο περίπλοκη διαγράφεται, πάντως, η εικόνα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Παρά την υποστήριξη που εξασφάλισε, το 2019, από το ΡΡ, τους Σοσιαλδημοκράτες και τους κεντρώους του κλίματος Μακρόν, η εκλογή της επιβεβαιώθηκε με οριακή πλειοψηφία μόλις εννέα ευρωβουλευτών. Μάλιστα, τότε την ψήφισαν και τα εθνικιστικά κόμματα της Πολωνίας (PiS) και της Ουγγαρίας (Fidesz), κάτι που δεν θα συμβεί φέτος.
Η δυσκολία στην εξασφάλιση πλειοψηφίας είναι ο βασικός λόγος που οδήγησε τη Φον ντερ Λάιεν να ανοιχτεί προς την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και άλλες δυνάμεις των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, προσβλέποντας στις ψήφους τους. Ωστόσο, για κάθε ευρωβουλευτή των ακροδεξιών κομμάτων, όπως οι Αδελφοί της Ιταλίας, οι Σουηδοί Δημοκράτες και το ισπανικό Vox, που θα κερδίσει η απερχόμενη πρόεδρος της Κομισιόν, είναι πιθανό να χάσει πολύ περισσότερους από τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Φιλελεύθερους και τους Πρασίνους. Τα μαθηματικά του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εμφανίζονται ιδιαίτερα περίπλοκα και η εκλογή προέδρου της Κομισιόν μια άσκηση για πολύ δυνατούς λύτες.
ΤΖΟΡΤΖΙΑ ΜΕΛΟΝΙΠρωθυπουργός της ΙταλίαςΠολύφερνη νύφη για δύο οικογένειες
«Απλά, σταυρώστε την Τζόρτζια» ήταν το μήνυμα της Ιταλίδας πρωθυπουργού προς τους ψηφοφόρους, στην τελική ευθεία μιας εκλογικής εκστρατείας με έντονα προσωπικό χαρακτήρα. Η Τζόρτζια Μελόνι πήρε την ασυνήθιστη απόφαση να τεθεί επικεφαλής της ευρωλίστας, αν και δεν είχε καμία πρόθεση να κρατήσει την έδρα της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στόχος της ήταν να ενισχύσει την εσωτερική πολιτική της ηγεμονία, την οποία κέρδισε στις βουλευτικές εκλογές του 2022. Αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, θα το καταφέρει και με το παραπάνω. Το νεοφασιστικής προέλευσης κόμμα της, οι Αδελφοί της Ιταλίας (FdI), εμφανιζόταν με μεγάλη διαφορά πρώτη δύναμη, σημειώνοντας άλμα από το 6,4% του 2019 στο 27%.
Υπό την ηγεσία της Μελόνι, το FdI μετρίασε τις θέσεις του εναντίον της Ε.Ε. και του ευρώ, ακολούθησε τη γραμμή του ΝΑΤΟ στο Ουκρανικό και άσκησε πολιτική δημοσιονομικής πειθαρχίας, βάζοντας στην άκρη τις προηγούμενες, λαϊκιστικές επαγγελίες του. Ο πολύ γνωστός δημοσιογράφος του CNN και γεωπολιτικός αναλυτής Φαρίντ Ζακαρί τής έπλεξε το εγκώμιο, φτάνοντας στο σημείο να την παρομοιάσει με τη Μέρκελ. Από την πλευρά της, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εμφανίστηκε ανοιχτή σε σύμπραξη του ΕΛΚ με το FdI και ομοϊδεάτες του στην επόμενη Ευρωβουλή. Την ίδια ώρα, η Μαρίν Λεπέν την πιέζει προς την αντίθετη κατεύθυνση, για μια ευρεία, «αντισυστημική» συμμαχία της ευρωπαϊκής άκρας Δεξιάς.
Πολύφερνη νύφη για δύο πολιτικές οικογένειες, η Μελόνι θα προτιμούσε να μην απογοητεύσει κανέναν, επαναλαμβάνοντας σε ευρωπαϊκό επίπεδο αυτό που κατάφερε στην Ιταλία: να συμμετάσχει, με πρωταγωνιστικό ρόλο, σε μια συμμαχία δυνάμεων της Κεντροδεξιάς (τη Forza Italia του μακαρίτη Μπερλουσκόνι) και της σκληρής εθνικιστικής Δεξιάς (Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι). Το πιθανότερο είναι, όμως, ότι θα χρειαστεί να περάσει σύντομα τον δικό της Ρουβίκωνα και να επιλέξει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει.
MΕΤΕ ΦΡΕΝΤΕΡΙΚΣΕΝΠρωθυπουργός της ∆ανίαςΑκόμη μία απόπειρα κατά πολιτικού
Την Παρασκευή το βράδυ, ένας 39χρονος Πολωνός, ο οποίος συνελήφθη, κατευθύνθηκε προς το μέρος της Δανής πρωθυπουργού Μέτε Φρεντέρικσεν και τη χτύπησε, στην παλιά πόλη της Κοπεγχάγης. Το επεισόδιο θα είχε ενδεχομένως περάσει απαρατήρητο αν δεν είχαν προηγηθεί δεκάδες επιθέσεις κατά πολιτικών σε όλη την Ευρώπη, με βιαιότερη την απόπειρα δολοφονίας κατά του Σλοβάκου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος ψήφισε στις ευρωεκλογές από το νοσοκομείο της Μπρατισλάβα όπου νοσηλεύεται. Επί μήνες, πολιτικοί στη Γερμανία, την Ισπανία, την Ιρλανδία και αλλού δέχθηκαν απειλές ή επιθέσεις και οι δράστες δεν ήταν μόνον ακροδεξιοί. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) βρέθηκε επανειλημμένως στο στόχαστρο, αποδεικνύοντας τον διακομματικό χαρακτήρα της έξαρσης της βίας και την πόλωση που προκαλεί. Εκλογικές αναμετρήσεις, προεκλογικές εκστρατείες και διαμαρτυρίες λειτουργούν, όπως επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές, σαν καταλύτης, φέρνοντας στο προσκήνιο υποβόσκουσες εντάσεις. Πριν από λίγες ημέρες ένας Γερμανός αστυνομικός δέχθηκε φονική επίθεση με μαχαίρι από Αφγανό υπήκοο στη διάρκεια επίθεσης κατά ακροδεξιάς διαδήλωσης. Το περιστατικό οδήγησε τον Σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Ολαφ Σολτς να εξαγγείλει την ταχεία απέλαση Αφγανών που έχουν εγκληματήσει, με τη συνδρομή μάλιστα των Ταλιμπάν στην Καμπούλ, παρόλο που μέχρι πρότινος είχαν «παγώσει» οι απελάσεις στο Αφγανιστάν λόγω της χρήσης βασανιστηρίων και της καταπίεσης των δικαιωμάτων των γυναικών από το καθεστώς.
ΠΕΤΕΡ ΜΑΓΙΑΡΑρχηγός του ουγγρικού TISZAΤο αντίπαλον δέος για τον Ορμπαν
Σε ένα ιδιότυπο δημοψήφισμα για τον εθνικιστή πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν μετατράπηκαν οι ευρωεκλογές στην Ουγγαρία, η διαφαινόμενη νίκη του οποίου εγγράφεται στη γενικότερη άνοδο της άκρας και εθνικιστικής Δεξιάς στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο βασικός αντίπαλός του και πρώην στέλεχος του κόμματός του, Πέτερ Μαγιάρ, θεωρείται ωστόσο ένα πρόσωπο που θα μπορούσε στο ορατό μέλλον να ηγηθεί μιας αντιπολίτευσης με αξιώσεις. Σχετικά άγνωστος μέχρι πρόσφατα, ο Μαγιάρ αποχώρησε από την Ουγγρική Συμμαχία Πολιτών (Fidesz), που κυβερνά τη χώρα από το 2010, ύστερα από ένα σκάνδαλο παιδικής κακοποίησης που ξέσπασε στους κόλπους της κυβέρνησης και οδήγησε στην παραίτηση κορυφαίων στελεχών, συμπεριλαμβανομένης της τέως προέδρου Καταλίν Νόβακ.
Ο Μαγιάρ μπορεί να μην απειλεί ακόμη άμεσα τον Ορμπαν, ωστόσο η διαφορά του περίπου 13% που τους χώριζε όταν άνοιξαν οι ουγγρικές ευρωκάλπες αργά χθες το βράδυ, είναι σίγουρα ένα «αγκάθι» για μια κυβέρνηση που ασκεί ασφυκτικό έλεγχο στα μέσα ενημέρωσης και που έχει κρατηθεί στην εξουσία σχεδόν 15 χρόνια. Πάντως ο Ορμπαν, ο στενότερος σύμμαχος του Κρεμλίνου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, πανηγύρισε τη νίκη έξω από τα γραφεία του κόμματός του στη Βουδαπέστη, λέγοντας πως «σήμερα η Ευρώπη γιορτάζει».
Είναι επιπλέον η πρώτη φορά έπειτα από αρκετό καιρό που η ουγγρική αντιπολίτευση αναδεικνύει ένα πρόσωπο που δείχνει να συσπειρώνει γύρω του μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων. Χαρακτηριστικά, στην προεκλογική του συγκέντρωση την Παρασκευή ο αρχηγός του φιλοευρωπαϊκού και λαϊκιστικού Κόμματος του Σεβασμού και της Ελευθερίας (TISZA) συγκέντρωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην πλατεία Ηρώων στο κέντρο της Βουδαπέστης που φώναζαν εν χορώ «Ο Ορμπαν μπορεί να πέσει» και «Το μέλλον είναι στα χέρια μας», ενώ ο ίδιος δήλωσε πως θα νικήσει τον Ορμπαν στις εκλογές. H χώρα, εκτός απροόπτου, αναμένεται να διενεργήσει εθνικές εκλογές την άνοιξη του 2026.
ΦΕΙΔΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥΙνφλουένσερ, υποψήφιος στην ΚύπροΜετέτρεψε τους followers σε ψηφοφόρους
Με την παραδοχή ότι δεν ξέρει πολλά περί πολιτικής, αλλά αντιθέτως είναι δεξιοτέχνης στον χειρισμό των σόσιαλ μίντια, ο νεαρός ινφλουένσερ από την Κύπρο κατάφερε να τερματίσει τρίτος στις ευρωεκλογές. Εχει εκατομμύρια συνδρομητές στο κανάλι του στο YouTube, με τη βοήθεια των οποίων δημιούργησε μια σημαντική δεξαμενή ψηφοφόρων, που τον ακολούθησαν έως την κάλπη. Μόλις 24 ετών ο «Φειδίας», όπως τον αποκαλούν όλοι οι Κύπριοι, εμπνέει οικειότητα στους ψηφοφόρους του και αυτό εκδηλώθηκε με το χθεσινό αποτέλεσμα. Στόχος της υποψηφιότητάς του ήταν οι «αχώνευτοι σπασίκλες» των Βρυξελλών, τελικά όμως πέτυχε να ξεπεράσει κατά πολύ το ποσοστό του ακροδεξιού Εθνικού Λαϊκού Μετώπου (ΕΛΑΜ), που φαίνεται ότι αποσπά μεν μία έδρα αλλά περιορίζεται γύρω στο 10%. Η αντισυμβατικότητά του εκδηλώνεται κυρίως στο ντύσιμό του, φοράει π.χ. τρεις γραβάτες, κοστούμι και σορτς, αλλά και στη δήλωσή του ότι έως τώρα δεν είχε ψηφίσει ποτέ! Φιλοδοξία του δεν ήταν να εκλεγεί, αλλά να κινητοποιήσει τους νέους να εμπλακούν με την πολιτική, επιστρατεύοντας τη μεταπολιτική για την παραγωγή πολιτικής.
