Ευρωεκλογές 2024: Οκτώ συμπεράσματα από τα αποτελέσματα σε Ελλάδα και Κύπρο

Το euronews αναλύει τα μηνύματα της ευρωκάλπης σε Ελλάδα και Κύπρο

​

Ηχηρά μηνύματα προς πολλές κατευθύνσεις έστειλαν οι ευρωκάλπες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο.

Το euronews επιχειρεί να συνοψίσει 10 πράγματα που συνιστούν τα βασικά συμπεράσματα της εκλογική διαδικασίας.

1. Μεγάλος νικητής η αποχή

Η αποχή αναδείχθηκε μεγάλος νικητής των ευρωεκλογών. Κινήθηκε σε υψηλά επίπεδα στην Ευρώπη, αλλά ακόμα υψηλότερα στην Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο. Στη μεγαλόνησο η συμμετοχή ξεπέρασε οριακά το 50% και φαινομενικά είναι σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με πέντε χρόνια πριν, ωστόσο αυτό εν πολλοίς οφείλεται και στο γεγονός ότι παράλληλα διεξάγονταν και οι εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση. Αντίθετα, στην Ελλάδα η αποχή έφτασε σε ιστορικό υψηλό, αφού σχεδόν έξι στους δέκα δεν πήγαν να ψηφίσουν. Από το σύνολο των 9.605.244 εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους προσήλθαν μόλις 3.891.466 πολίτες με αποτέλεσμα η συμμετοχή να φτάσει μόλις το 41,05% και η αποχή να εκτοξευθεί στο ποσοστό ρεκόρ του 59,5%. Το υψηλότερο ποσοστό αποχής καταγράφεται στην εκλογική περιφέρεια της Φλώρινας με 74%, ενώ πάνω από 70% είναι και σε Κεφαλληνία και Λακωνία. Τα ποσοστά αποχής στις δύο προηγούμενες ευρωεκλογές, το 2019 και το 2014 ήταν 41,3% και 40,67% αντίστοιχα, αλλά τότε οι εκλογές ήταν διπλές, καθώς διεξήχθησαν ταυτόχρονα με τις αυτοδιοικητικές. Το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό αποχής σε ευρωεκλογές στην Ελλάδα καταγράφεται το 2009 με 47,46%, που και τότε ήταν μονές. Σχεδόν 60% όμως δεν είχε φτάσει ποτέ.

2. Πρωτιές για τα κόμματα του ΕΛΚ αλλά με μηνύματα

Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο τα κόμματα που ανήκουν στην οικογένεια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, το οποίο αναδεικνυεται πρώτη δύναμη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, αναδείχθηκαν πρώτα. Ωστόσο οι αρχηγοί τους Κυριάκος Μητσοτάκης και Αννίτα Δημυτρίου δεν παρέλειψαν να τονίσουν ότι έλαβαν το μήνυμα της κάλπης για ανανέωση και αλλαγές. Στην Κύπρο ο ΔΗΣΥ είδε να τον ψηφίζουν περίπου ένας στους τέσσερις που προσήλθαν στην κάλπη, ποσοστό 24,7%, που βοήθησε το κόμμα να διατηρήσει τις δύο έδρες που διέθετε (επανεκλογή Λουκά Φουρλά και εκλογή Μιχάη Χατζηπαντέλα). Στην Ελλάδα η ΝΔ βρέθηκε στην πρώτη θέση με 28,28% και με διπλάσιος ποσοστό από τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά πέντε μονάδες κάτω από τις ευρωεκλογές του 2019, το οποίο είχε θέσει ως όριο ο ίδιος ο Έλληνας πρωθυπουργός. Σε απόλυτους αρθμούς η ΝΔ έχασε σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2019 περίπου 750.000 ψήφους και σε σχέση με τις περσινές βουλευτικές αγγίζει το ένα εκατομμύριο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η ΝΔ να χάσει μια έδρα στην Ευρωβουλή (είχε οκτώ, θα έχει επτά με Αυτιά, Μεϊμαράκη, Βοζεμπεργκ, Μπελέρη, Μελέτη, Κεφαλογιάννη και Τσιόδρα).

3. Δεύτερο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ και τρίτο το ΠΑΣΟΚ

Την μεγάλη πτώση της εκλογικής δυναμικής της ΝΔ δεν μπόρεσε να εκμεταλλευθεί ο ΣΥΡΙΖΑ του Στεφανου Κασσελάκη, που στην άτυπη κόντρα του με το ΠΑΣΟΚ κατάφερε μεν να διατηρήσει την 2η θέση αλλά έχει και αυτός απώλεια 750.000 ψήφων (και το μισό ποσοστό από την πρώτη ΝΔ). Μάλιστα, σε σχέση με το 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει δύο ευρωβουλευτές, αφού από έξι που είχε εκλέγει μόλις τέσσερις (Αρβανίτη, Φαραντούρης, Παππας, Κουντουρά). Αντίθετα, το ΠΑΣΟΚ ενισχύεται μεν σε σχέση με τις προηγουμενες ευρωεκλογές, κερδίζοντας μάλιστα μία επιπλέον έδρα (Παπανδρέου, Μανιάτης και Αρναούτογλου εκλέγονται) αλλά όχι στα ποσοστά που επιθυμούσε ο Νίκος Ανδρουλάκης, που είχε θέσει στόχο την 2η θέση. Ο ΣΥΡΙΖΑ κινήθηκε στο 14,9% και το ΠΑΣΟΚ στο 12,8%. Αυτές οι σχεδόν δύο μονάδες αποτιμώνται σε διαφορά 85.000 ψήφων.

4. Μεγάλη αύξηση ΚΚΕ αλλά έχασε έδρα το ΑΚΕΛ

Τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε Ελλάδα και Κύπρο αύξησαν τις δυναμεις τους, αλλά μόνο στην Ελλάδα υπήρξαν πανηγυρισμοί. Στην Κύπρο το 21,6% έδειξε σταθερότητα μεν, αλλά προκάλεσε εν τέλει την απώλεια της μιας έδρας (εκλέχθηκε μόνον ο Γιωργος Γεωργίου, δεν τα καταφερε ο Νιαζι Γκιζιλγκιουρέκ). Αντιθετα, στην Ελλάδα το ΚΚΕ επανεξέλεξε τους δυο ευρωβουλευτές του (Λευτέρης Νικολάου – Αλαβάνος, Κώστας Παπαδάκης) και για αρκετή ώρα φλέρταρε και με εκλογή τρίτου (Ελένη Γερασιμίδου), καθως ανεβασε στο 9,26% τα ποσοστά του από 5,35% το 2019. Το ΚΚΕ ειχε αυξηση 65.000 ψηφων και μέχρι αργα το βράδυ διεκδικούσε την 4η θέση από την Ελληνική Λυση, με την διαφορά μεταξυ τους να ειναι σε μερικές εκατοντάδες ψηφοδέλτια.

5. Η συνολική άνοδος της Ακροδεξιάς

Η άνοδος της Ακροδεξιάς αποδείχθηκε πανευρωπαϊκό φαινόμενο σε αυτές τις ευρωεκλογές που αποδείχθηκε όμως ότι είχε εφαρμογή τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Ειδικά στην Κύπρο, το ΕΛΑΜ που αποτελεί παρακλάδι της Χρυσής Αυγής στο νησί, εξασφαλίζοντας με σχεδον 40.000 ψήφους ένα διψήφιο ποσοστό με 11,2%, κατάφερε για πρώτη φορά να εκλέξει έδρα. Αυτή ήταν η είδηση από την Κύπρο που σχολιάστηκε εντονότερα στις Βρυξέλλες. Στην Ελλάδα αίσθηση προκάλεσε ότι τα ευρισκόμενα δεξιότερα της ΝΔ κόμματα αθροίζουν το 20% των ψηφων. Αναμεσα σε αυτα κυριαρχει η Ελληνική Λύση που διπλασίασε τις έδρες της (επνεκλεγεται ο Εμμανουηλ Φραγκος και εκλέγεται και η Γαλατω Αλεξανδράκη), η Νίκη που εκλέγει για πρώτη φορά μέλος στο Ευρωπαϊκο Κοινοβουλιο (τον ηθοποιό Νίκο Αναδιώτη) αλλά και η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου, που μέχρι τελευταία στιγμή έδινε μάχη για να βρεθεί πάνω από το 3% και να εκλεγεί. Τα δεξιότερα της ΝΔ κόμματα συγκέντρωσαν τα υψηλότερα ποσοστά τους στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ αξιοσημείωτα ποσοστό κοντα στο 1,5% σημειωσαν και οι Πατριώτες του Προδρομου Εμφιετζόγλου, που πάντως δεν κατόρθωσε να πάρει την πρωτιά στο κόμμα του αφού εξασφάλισε τους μισούς σταυρούς σε σχέση με του 30.000 του Χαρη Γιωτη – που λέγεται ότι στηρίχθηκε από τον έγκλειστο στις φυλακές Ηλία Κασιδιάρη.

6. Το φαινόμενο του youtuber Φειδία Παναγιώτου

Μεγάλη αίσθηση προκάλεσε στην Κύπρο η εμφατική εκλογή του μόλις 24 ετών απολιτίκ youtuber Φειδία Παναγιώτου. Ο τελευταίος κατέβηκε υποψηφιος με την δύναμη που έχει αποκτήσει ως influencer στα social media και κατάφερε να τον ψηφίσει περίπου ένας στους πέντε Κύπριους. Μάλιστα, με βάση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ψήφου, έγινε γνωστό ότι αποτελεί την πρώτη δύναμη στις νεότερες ηλικίες κάτω των 35 ετών. Η εκλογή του και μάλιστα με ποσοστό που άγγιξε το 20% (όταν τα δυο παρααδοσιακά κόμματα έπιασαν κάτω από 25% το πρώτο και λιγο πανω από το 20% το δευτερο) προκαλεί αίσθηση, καθώς ο ίδιος δεν είχε παρουσιάσει πολιτική ατζέντα αλλά περισότερο ένα κίνημα αμφισβήτησης των παραδοσιακών δυνάμεων, το οποίο ωστόσο έπεισε πάνω από 68.000 ατομα να τον ψηφίσουν.

7. Η πανηγυρική εκλογή του έγκλειστου Φρεντη Μπελέρη

Στο απερχομενο Ευρωκοινοβουλιο η Ελλάδα ειχε το θλιβερο προπομιο να διαθέτει έγκλειστους στις φυλακες ευρωβουλευτές, αφου υπενθυμίζεται ότι πέραν της προσωρινης κράτησης στην οποία είχε τεθει για αρκετους μηνες η Ευα Καϊλη, παραμένει φυλακισμένος και ο μέχρι σήμερα ευρωβουλευτής της Χρυσης Αυγης Γιάννης Λαγος. Στη νέα σύνθεση με το καλημέρα θα διαθέτει φυλακισμένο ευρωβουλευτή, όχι όμως στις ελληνικές αλλά στις… αλβανικές φυλακές. Ο λόγος για τον Φρέντη Μπελέρη, εκλεγμένο δήμαρχο Χειμάρρας, ο οποιος εκλέγεται με το ψηφοδέλτιο της ΝΔ καταλαμβάνοντας μάλιστα την τρίτη θέση. Η ελληνική μειονότητα της Βορειας Ηπειρου πανηγυρίζει την πρώτη εκλογή εκπροσώπου της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ο Εντι Ραμα έχει πλέον έναν ευρωπαϊκπο πονοκέφαλο με την πίεση να αυξάνεται για την απελευθέρωσή του – και ενώ έχει προγραμματιστεί για τα τέλη της εβδομάδας η εκδίκαση της υπόθεσής του από το Εφετειο των Τιράνων.

8. Η πρωτια του μειονοτικού κόμματος σε Ροδόπη και Ξάνθη

Στον εκλογικό χάρτη της Ελλάδας, για ακόμα μια φορά σε ευρωεκλογές οι νομοί Ροδόπης και Ξάνθης χρωματίστηκαν με το γκρι χρωμα του Κόμματος Ισότητας, Ειρήνης και Φιλίας, ΚΙΕΦ, το οποίο αποτελεί κόμμα της μουσουλμανικής μειονότητας. Το συγκεκριμενο κόμμα έπιασε ποσοστό 36% στη Ροδόπη και 27% στην Ξάνθη, με την πρόεδρό του να μιλάει για μεγάλη νίκη της «τουρκικής» όπως είπε μειονότητας που έστειλε μήνυμα σε Αθήνα και Βρυξέλλες. Ωστόσο, παρά την πρωτιά, είναι χαρακτηριστική η πτώση στην ακλογική επιρροή του συγκεκριμενου κομματος και στυς δυο νομους. Στη Ροδόπη από το 42% του 2014 και το 38% του 2019 πέφτει στο 36% και σε απόλυτους αριθμούς χάνει σχεδόν 9.000 ψήφους σε σχέση με πέντε χρόνια πριν και 12.000 σε σχέση με 10 χρονια πριν, ενώ στην Ξάνθη όπου φαινομενικά ανεβάζει τα ποσοστά του από το 25% το 2019 και το 26% το 2014, χάνει στην πραγματικότητα 4.000 ψηφους αφού πέφτει από τις 15.000 στις 11.000. Γενικότερα και σε πανελλαδικό επίπεδο, το ΚΙΕΦ περιορίζεται στο 0,7% και χάνει πολύ από την έτσι κι αλλιώς μικρή πανελλαδικά δυναμική του, πάνω από το ένα τρίτο των ψηφοφόρων του.