Fitch: Ο ‘τυφώνας’ Τραμπ, η γεωπολιτική και οι κίνδυνοι σε Γαλλία-Γερμανία θα δοκιμάσουν τις αντοχές της οικονομίας το 2025

Της Ελευθερίας Κούρταλη

Μειώσεις επιτοκίων, οικονομική ανθεκτικότητα των ΗΠΑ, ήπια ανάκαμψη της ευρωζώνης και τα δημοσιονομικά μέτρα τόνωσης στην Κίνα στηρίζουν τις οικονομικές προοπτικές του 2025, ωστόσο σημαντικοί κίνδυνοι από έναν επικείμενο εμπορικό πόλεμο, τα σημεία ανάφλεξης στη γεωπολιτική, μια δυνητικά πληθωριστική πολιτική ατζέντα των ΗΠΑ και η επίμονη ευθραυστότητα στην ευρωπαϊκή και την κινεζική οικονομία αντιπροσωπεύουν μεγάλες αβεβαιότητες, προειδοποιεί ο οίκος αξιολόγησης Fitch. Όλα αυτά κάνουν το 2025 ένα έτος γεμάτο αβεβαιότητες, προκλήσεις και κινδύνους. 

Το 2024 χαρακτηρίστηκε από έναν συνδυασμό οικονομικής ανθεκτικότητας των ΗΠΑ, μικρής ανάκαμψης της ευρωζώνης, ισχυρών κεφαλαιαγορών και θετικών τάσεων αξιολόγησης. Μεγάλοι κίνδυνοι για τις παγκόσμιες πιστωτικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένου του πληθωρισμού, της γεωπολιτικής και της μετάδοσης από ακραίες αποτιμήσεις σε βασικές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, όπως τα εμπορικά ακίνητα των ΗΠΑ και τα κινεζικά οικιστικά ακίνητα, επίσης δεν εκδηλώθηκαν. Οι προοπτικές μιας σκληρής προσγείωσης έχουν μειωθεί παρόλο που παγκόσμιος οικονομικός κύκλος παραμένει σε πτωτική πορεία, με τις ΗΠΑ και την Κίνα να συνεχίσουν να επιβραδύνονται το 2025.

Τούτου λεχθέντος, υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι και αβεβαιότητες μπροστά, τονίζει η Fitch. Η επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ θα αυξήσει σημαντικά τους δασμούς διακινδυνεύοντας έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο με αρνητικές επιπτώσεις για την ανάπτυξη. Άλλες πιθανές προτεραιότητες της πολιτικής των ΗΠΑ, όπως η αυστηροποίηση των περιορισμών στη μετανάστευση και οι φορολογικές περικοπές, θα μπορούσαν να αυξήσουν τις πληθωριστικές πιέσεις.

Η αβεβαιότητα της πολιτικής των ΗΠΑ θα γίνει αισθητή παγκοσμίως και αποτελεί βασικό κίνδυνο για την Ευρώπη, την Ασία και άλλους σημαντικούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, τη στιγμή που η γεωπολιτική στην Ευρώπη και την Ασία παραμένει σημαντικός κίνδυνος.

Η εκλογή Τραμπ παρουσιάζει σημαντικές αβεβαιότητες για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές

Οι προοπτικές του 2025 αντικατοπτρίζουν τις γενικά καθαρά ουδέτερες μακροοικονομικές προοπτικές, που εδραιώνονται από την περιορισμένη επιβράδυνση της αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ και τις συνεχείς μειώσεις των επιτοκίων από τις περισσότερες κεντρικές τράπεζες. Ωστόσο, η προοπτική αυτού του βασικού σεναρίου για την οικονομία αντιμετωπίζει επίσης σημαντικές αβεβαιότητες και κινδύνους, ιδίως από την πολιτική και τη γεωπολιτική, τονίζει η Fitch.

Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για την πολιτική των ΗΠΑ με σημαντικές παγκόσμιες επιπτώσεις. Η νέα κυβέρνηση θα επιδιώξει υψηλότερους δασμούς, παράταση των φορολογικών περικοπών το 2017 και περιορισμούς στη μετανάστευση. Είναι επίσης πιθανές αλλαγές στις θέσεις εξωτερικής πολιτικής από την προηγούμενη κυβέρνηση και μια ευρύτερη ατζέντα απορρύθμισης με πιθανές ανατροπές των κοινωνικών και κλιματικών πολιτικών. Ο συνδυασμός αυτών των πολιτικών θα μπορούσε να οδηγήσει σε δημοσιονομική χαλάρωση και να έχει πληθωριστικό αντίκτυπο με αποτέλεσμα ισχυρότερο δολάριο, υψηλότερες αποδόσεις ομολόγων και έντονη μεταβλητότητα στις αγορές.

Ειδικότερα, όπως σημειώνει η Fitch, οι ανεπτυγμένες αγορές θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν δημοσιονομικές πιέσεις από μια σειρά κυκλικών και διαρθρωτικών παραγόντων, όπως η γήρανση του πληθυσμού, το υψηλότερο κόστος αναχρηματοδότησης, οι μακροπρόθεσμες αυξήσεις των αμυντικών δαπανών, οι κοινωνικές πιέσεις και οι οικονομικές προκλήσεις από τον αυξημένο παγκόσμιο εμπορικό προστατευτισμό. Παράλληλα, το περιβάλλον αυξημένου γεωπολιτικού κινδύνου θα συνεχιστεί.

Όσον αφορά την Ευρώπη, η Fitch σημειώνει πως η αργή ανάκαμψη, οι επικείμενες προκλήσεις από τους δασμούς των ΗΠΑ, η πολιτική αβεβαιότητα και ο γεωπολιτικός κίνδυνος είναι βασικά θέματα για το 2025. 

Η οικονομία της ευρωζώνης θα συνεχίσει την αργή ανάκαμψη το 2025, αλλά οι προοπτικές ανάπτυξης μειώθηκαν το β’ εξάμηνο του 2024 και η Fitch αναμένει τώρα το πραγματικό ΑΕΠ να αυξηθεί κατά μόλις 1,2%. Οι δασμοί των ΗΠΑ θα μειώσουν τη στήριξη στην οικονομία από το εμπόριο, το οποίο θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά τον εξαγωγικό τομέα. 

Παράλληλα, η αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών κινείται αργά, αλλά υστερεί σε σχέση με το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών, γεγονός που δείχνει ότι οι καταναλωτές είναι πολύ προσεκτικοί και αυτό υποστηρίζεται από την αύξηση των ποσοστών αποταμίευσης των νοικοκυριών. 

Τέλος, οι δημοσιονομικές και οι πολιτικές προοπτικές στην Ευρώπη είναι θολές, όπως υπογραμμίζει η Fitch, κυρίως λόγω της πολιτικής αβεβαιότητας στη Γαλλία και τη Γερμανία

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολόγησε τα προσχέδια του προϋπολογισμού για το 2025 ως ελαφρώς συσταλτικά. Τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται υπό πίεση σε πολλές χώρες λόγω των υψηλότερων αμυντικών δαπανών, των δημογραφικών τάσεων, των πιέσεων των κοινωνικών δαπανών και της αύξησης του κόστους των επιτοκίων, παρά τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής.

Το Βέλγιο, η Γαλλία, η Φινλανδία και σε μικρότερο βαθμό, το Ηνωμένο Βασίλειο, αντιμετωπίζουν τις πιο δύσκολες δημοσιονομικές προοπτικές με περιορισμένο χώρο για να απορροφήσουν πρόσθετα σοκ, ενώ οι κίνδυνοι δημοσιονομικής πολιτικής στη Γαλλία υπογραμμίστηκαν από την πτώση της κυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ, έναν μήνα μετά την κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού της Γερμανίας.

Συνεπώς, η Fitch θα παρακολουθεί στενά τα εξής μέτωπα το επόμενο έτος, όσον αφορά την Ευρώπη:

• Ο αντίκτυπος του εμπορικού προστατευτισμού των ΗΠΑ και της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Τραμπ θα είναι σημαντικός για τις οικονομικές προοπτικές και τον εξαγωγικό τομέα της Ευρώπης.

• Σημάδια ότι η μακροοικονομική αβεβαιότητα υπονομεύει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επενδυτών και περιορίζει τις επενδύσεις και αυξάνει τον κίνδυνο σημαντικής απώλειας θέσεων εργασίας.

• Προκλήσεις δημοσιονομικής εξυγίανσης, ιδιαίτερα σε χώρες με υψηλό χρέος, εν μέσω πολιτικού κατακερματισμού, ασθενούς ανάπτυξης ή δυνητικά αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης.

• Σημάδια ότι εμποδίζεται η απορρόφηση κεφαλαίων του NGEU.