Γιατί η Γαλλία δεν είναι Ελλάδα
Παρά τους τίτλους των media, οι διαφορές είναι περισσότερες από τις ομοιότητες. Οικονομολόγοι αξιολογούν στην «Κ» τον κίνδυνο της μετάδοσης.
«Είναι η Γαλλία η Ελλάδα του Σηκουάνα;» αναρωτιέται η Wall Street Journal και οι επενδυτές ανησυχούν για το αν η αναταραχή στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα κρίση στην Ευρωζώνη.
Οι χώρες του Νότου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, προς το παρόν παρακολουθούν τα οικονομικά προβλήματα στον Βορρά με ένα μειδίαμα, προσπαθώντας ταυτόχρονα να κρύψουν καλά την αγωνία τους για το αν τυχόν τα προβλήματα θα τους συμπαρασύρουν, μόλις άρχισαν να βάζουν σε τάξη τα δημοσιονομικά τους. Είναι τελικά η Γαλλία η νέα Ελλάδα;
Υπάρχουν αναλογίες ανάμεσα στην κατάσταση στη Γαλλία σήμερα και στην Ελλάδα το 2008-09, όταν ξέσπασε η κρίση; «Η Γαλλία έχει ένα διογκούμενο δημοσιονομικό έλλειμμα και ένα κατακερματισμένο, ασταθές πολιτικό σύστημα που φαίνεται ανίκανο να εφαρμόσει τη δημοσιονομική διόρθωση που χρειάζεται για να καταστεί το χρέος βιώσιμο, όπως απαιτεί η Ε.Ε. και αναμένουν οι αγορές», αναφέρει ο Μιτζ Ραχμάν, επικεφαλής Ευρώπης της εταιρείας Eurasia. Από αυτή την άποψη, σημειώνει, η κατάσταση θυμίζει πολύ Ελλάδα την περίοδο της κρίσης: «Οι κυβερνήσεις έχουν ελάχιστη ή καθόλου νομιμοποίηση, δεν έχουν πραγματική εντολή να εφαρμόσουν τα σκληρά μέτρα λιτότητας που απαιτούν η δημοσιονομική και η οικονομική κατάσταση, πέφτουν, σχηματίζονται νέες κυβερνήσεις. Και αυτές, όμως, θα δυσκολευτούν να εφαρμόσουν το είδος της δημοσιονομικής εξυγίανσης που απαιτείται, και αυτή η κατάσταση θα συνεχιστεί πιθανότατα έως το 2027». Από την άλλη, εξηγούν οι αναλυτές, η κρίση δεν είναι τόσο οξεία όσο ήταν πριν από το 2009. Το κόστος δανεισμού της Γαλλίας μπορεί μεν να έχει αυξηθεί, αλλά παραμένει πολύ χαμηλό σε σχέση με αυτό της Ελλάδας ή της Ιταλίας τότε. Αυτό, αναφέρει ο Ραχμάν, μπορεί να οφείλεται και στο γεγονός ότι ο ρόλος της ΕΚΤ έχει πλέον αλλάξει, δραστηριοποιείται στην αγορά ομολόγων και μπορεί να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για να συγκρατήσει το γαλλικό κόστος δανεισμού. «Η Γαλλία έχει τώρα πολλές ευκαιρίες να αναλάβει δράση, έχει πολλά εργαλεία και η Ευρωζώνη δεν χρειάζεται να ανησυχεί πάρα πολύ δεδομένων όλων των διαθέσιμων μηχανισμών άμυνας», σχολιάζει από την πλευρά του ο Γκάμπριελ Στερν της Oxford Economics. Ομως, προσθέτει, «είναι μια απίστευτη στιγμή στην Ιστορία όταν οι αποδόσεις της Γαλλίας είναι έστω και λίγο πάνω από της Ελλάδας».
Ο Παναγιώτης Πετράκης, ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, θεωρεί ότι η σύγκριση των δύο κρίσεων συνιστά περισσότερο απλούστευση που επιχειρείται για να γίνει κατανοητή η κρισιμότητα των στιγμών. «Πιθανόν να έχουμε πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις, η μεσαία τάξη στη Γαλλία θα πιεστεί ακόμη περισσότερο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Γαλλία θα υποστεί μνημονιακή κρίση. Για να έχεις μνημόνιο σε μια χώρα θα πρέπει να διακοπεί η αγορά ομολόγων σου. Τέτοιο θέμα δεν υπάρχει».
Παράλληλα, είναι εξαιρετικά απίθανο η Γαλλία να αποκτήσει σύντομα κυβέρνηση με εντολή για πιο αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, οπότε οι κίνδυνοι για την αγορά ομολόγων της θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Η δυναμική του χρέους της δεν είναι τόσο άσχημη όσο εκείνη της Ελλάδας στη δεκαετία του 2010, αλλά μια γαλλική κρίση δημόσιου χρέους θα αποτελούσε πρόβλημα για την Ευρωζώνη στο σύνολό της, προειδοποιούν οι αναλυτές. «Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να υπάρξει μετάδοση σε άλλες οικονομίες που θεωρούνται ευάλωτες, αλλά πολλές από τις χώρες της νότιας Ευρώπης έχουν κάνει τα μαθήματά τους», επισημαίνει ο Ραχμάν. Οπως εξηγεί, η Ελλάδα είναι ένα καλό παράδειγμα χώρας που εφάρμοσε σοβαρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, που έγινε πιο ανταγωνιστική.
«Η Γαλλία δεν προχώρησε ποτέ σε δημοσιονομική προσαρμογή και αυτό είναι το πρόβλημα. Πρόκειται για μια κρίση που επωάζεται εδώ και πολύ καιρό και για τον λόγο αυτό, η κρίση είναι ιδιαίτερα οξεία», τονίζει.
Ο Γκάμπριελ Στερν σημειώνει πως αυτή τη στιγμή η Γαλλία είναι πιο ευάλωτη από την Ελλάδα όσον αφορά τα δημοσιονομικά ζητήματα και το δημόσιο χρέος, αλλά και όσον αφορά την αστάθεια του τραπεζικού τομέα. Ομως, υπενθυμίζει, η Ελλάδα παραμένει πιο ευάλωτη από τη Γαλλία όσον αφορά τους θεσμούς, το πώς επηρεάζεται από τους εξωτερικούς παράγοντες και το ιστορικό της.
«Η Ελλάδα δρέπει τους καρπούς της μνημονιακής εξισορρόπησης των οικονομικών της. Δημοσιονομικά είμαστε πολύ καλύτερα, δεν φαίνεται να υφιστάμεθα άμεσες συνέπειες», αναφέρει από την πλευρά του ο Παναγιώτης Πετράκης. Η πολιτική αναταραχή εκ πρώτης όψεως μοιάζει να είναι πρόβλημα της Γαλλίας, ωστόσο, προσθέτει, σε συνδυασμό με τα προβλήματα της Γερμανίας, που επίσης βρίσκεται σε μια σχετική αναταραχή, σημαίνει για την Ε.Ε. μια μεγαλύτερη δυσκολία στη λήψη πολιτικών αποφάσεων.
Το ελληνικό πρόβλημα
Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Πετράκη, στην Ελλάδα δεν φαίνεται να ανατρέπονται οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης, παρόλο που οι εξαγωγές ίσως υποστούν ένα σοκ. «Η Ελλάδα μάλλον έχει πολιτικό πρόβλημα παρά οικονομικό. Περιέργως, Ελλάδα και Γαλλία έχουν παρόμοια οπτική σε αυτό το θέμα. Τα οικονομικά θέματα αλλάζουν ή μεταβάλλουν τη δυναμική στην πολιτική, αλλά όχι και στην οικονομική δομή».
Χαιρεκακία και κίνδυνοι
Αν θέλαμε να εξηγήσουμε σε Γερμανούς και Γάλλους το συναίσθημα που επικρατεί στην Ελλάδα η κατάλληλη λέξη είναι Schadenfreude: η χαρά που νιώθει κάποιος με τις δυσκολίες του άλλου. «H Schadenfreude είναι κατανοητή», λέει ο Ραχμάν. «Ωστόσο, θα προειδοποιούσα ενάντια σε αυτά τα συναισθήματα, γιατί τελικά τα κακά νέα σε Γερμανία και Γαλλία θα μπορούσαν να αποδειχθούν κακά νέα για όλους».
