Η Ευρώπη χρειάζεται συγκροτημένη βιομηχανική πολιτική

Οι δαπάνες για κρατικές ενισχύσεις από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. τα τελευταία δέκα χρόνια τριπλασιάστηκαν.

​

Η βιομηχανική πολιτική βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο στην Ευρώπη, ενόσω οι χώρες στρέφονται όλο και περισσότερο σε παρεμβάσεις κλαδικής πολιτικής, αποσκοπώντας να αντεπεξέλθουν στον γεωπολιτικό κατακερματισμό και την οικονομική ανασφάλεια, να ενισχύσουν την παραγωγικότητά τους και να επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση. Οι δαπάνες για κρατικές ενισχύσεις από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. τα τελευταία δέκα χρόνια τριπλασιάστηκαν, φθάνοντας στο 1,5% του αθροιστικού ΑΕΠ. Μεγάλο μέρος αυτής της βοήθειας διοχετεύθηκε στις πράσινες τεχνολογίες και την ενεργειακή απόδοση, ενώ σε ρόλο πρωτοπόρου βρέθηκαν η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία.

Οπως υποδηλώνει η πρόσφατη έκθεση του Μάριο Ντράγκι, υπάρχει μια διευρυνόμενη συναίνεση ότι είναι απαραίτητες ακόμη περισσότερες τέτοιες δαπάνες για την τόνωση της ανάπτυξης. Μελέτη του ΔΝΤ δείχνει ότι η επιτυχία της βιομηχανικής πολιτικής δεν εξαρτάται μόνο από το πόσα δαπανώνται, αλλά και από το πώς, ήτοι απαιτείται στόχευση στις σωστές προτεραιότητες και αποφυγή δαπανηρών σφαλμάτων. Οταν είναι κακώς σχεδιασμένες και εσφαλμένα στοχευμένες, οι βιομηχανικές πολιτικές τείνουν να αποτυγχάνουν. Υπό τις κατάλληλες συνθήκες η βιομηχανική πολιτική μπορεί να αποφέρει απτά οικονομικά οφέλη και να ενισχύσει την οικονομική ανθεκτικότητα. Με το να επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση αστοχιών της αγοράς, όπως με την προώθηση της καινοτομίας σε τομείς με διάχυση γνώσης (σκεφτείτε την πράσινη τεχνολογία) ή επιτρέποντας την περιφερειακή ομαδοποίηση (σκεφτείτε τον κόμβο της Σίλικον Βάλεϊ), μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα και τα εισοδήματα.

Ωστόσο, οι καλές προθέσεις άνευ ορθού συντονισμού δεν επαρκούν. Ισχυρές παρεμβάσεις, όπως επιδοτήσεις ή φοροαπαλλαγές, που επεκτείνουν την παραγωγή και μειώνουν το κόστος σε συγκεκριμένο τομέα μιας χώρας, θα επιφέρουν το αντίθετο σε μιαν άλλη, υπονομεύοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και δημιουργώντας αναποτελεσματικότητα. Οι προσομοιώσεις μοντέλων, πάντως, βοηθούν σε επίπεδο πρόληψης. Οι μονομερείς βιομηχανικές πολιτικές συνιστούν μια χαμένη στρατηγική για τις περισσότερες χώρες της Ε.Ε., δεδομένου του ανοίγματός τους στο εμπόριο. Χωρίς προσεκτικό σχεδιασμό, οι μονομερείς πολιτικές πιθανώς να προξενήσουν δευτερογενείς επιπτώσεις στο μπλοκ συνολικά, ώστε να εκμηδενιστούν τα οφέλη τους. Οι ευρωπαϊκές κρατικές ενισχύσεις ωφελούν τις επιχειρήσεις, αλλά συχνά είναι επιζήμιες για άλλες. Η λύση είναι η εξής: οι βιομηχανικές πολιτικές της Ευρώπης χρειάζονται ένα ενιαίο και συντονισμένο πλαίσιο. Οταν οι χώρες ευθυγραμμίσουν τις προσπάθειές τους, τα οφέλη της βιομηχανικής πολιτικής θα αντισταθμίσουν το κόστος της.

* Οι κ. Αλφρεντ Κάμερ, Αντριου Χοτζ και Ρομπέρτο Πιάτσα είναι στελέχη του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ.

​