Ματίας Κόρμαν: Η παραγωγικότητα στην Ελλάδα παραμένει πολύ χαμηλά

Το φορολογικό σύστημα πρέπει να γίνει πιο φιλικό προς την ανάπτυξη.

​

Αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικό και φιλικό προς την ανάπτυξη, υποστηρίζει ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ Ματίας Κόρμαν ότι πρέπει να εφαρμοστούν, δίνοντας συνέχεια στην έρευνα του οργανισμού για την Ελλάδα, που παρουσίασε ο ίδιος την περασμένη Πέμπτη στην Αθήνα.

Σε συνέντευξή του στην «Κ», ο κ. Κόρμαν τάσσεται κατά των φοροαπαλλαγών που οδηγούν σε στρεβλώσεις και ενθαρρύνει τη συνέχιση της προσπάθειας καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, με στόχο να εξοικονομηθούν πόροι για να μειωθεί η φορολόγηση της εργασίας, ιδίως στα χαμηλά εισοδήματα.

Η έκθεση του οργανισμού προκάλεσε εντυπώσεις και αντιδράσεις, καθώς άγγιξε χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, όπως η χαμηλή παραγωγικότητα και έθιξε ευαίσθητα θέματα, όπως το περαιτέρω άνοιγμα του επαγγέλματος των δικηγόρων. Ο κ. Κόρμαν στη συνέντευξή του αναγνωρίζει την πρόοδο που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια και τη χαμηλή βάση από την οποία ξεκίνησε η Ελλάδα, αλλά δεν κρύβει ότι ακόμη υπάρχει πολύς δρόμος: η παραγωγικότητα, λέει, είναι 40% χαμηλότερη από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ και αυτό έχει σχέση με τις χαμηλές επενδύσεις, ιδίως στην ψηφιακή τεχνολογία, αλλά και την έλλειψη εργαζομένων με δεξιότητες. Πρέπει να αυξηθεί επίσης η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας κι αυτό απαιτεί καλύτερες υπηρεσίες φροντίδας παιδιών. Ο δημόσιος τομέας έχει βελτιωθεί, αλλά οι δαπάνες πρέπει να είναι πιο στοχευμένες στην παιδεία, στην υγεία, στις επενδύσεις.

– Η έκθεση του ΟΟΣΑ αναδεικνύει το πρόβλημα της επίμονης χαμηλής παραγωγικότητας, η οποία αποδίδεται και στις χαμηλές επενδύσεις, ιδίως στην υψηλή τεχνολογία. Πώς θα έπρεπε να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση αυτό το πρόβλημα;

– Κατ’ αρχάς να πω ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ισχυρή θέση σε σύγκριση με μερικά χρόνια πριν, η οικονομία αναπτύσσεται γρηγορότερα από τον μέσο όρο της Ε.Ε., η απασχόληση αυξήθηκε, η ανεργία μειώθηκε έντονα και η εικόνα του χρέους βελτιώθηκε εντυπωσιακά. Αλλά ναι, η παραγωγικότητα είναι ένας τομέας που η κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει με περαιτέρω μεταρρυθμίσεις. Η αύξηση της παραγωγικότητας είναι αυτή που θα οδηγήσει σε περαιτέρω αυξήσεις των εισοδημάτων και του επιπέδου ζωής και η παραγωγικότητα της Ελλάδας είναι περίπου 40% χαμηλότερη από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Επομένως, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτό. Ενας είναι οι χαμηλές επενδύσεις στις υποδομές και την ψηφιακή τεχνολογία. Η κυβέρνηση το γνωρίζει και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης είναι μια καλή ευκαιρία για να το αντιμετωπίσει. Υπάρχει όμως και μια διάσταση που έχει σχέση με την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Ενώ η ανεργία έχει πέσει σημαντικά, εξακολουθεί να παραμένει υψηλή. Υπάρχει αναντιστοιχία δεξιοτήτων που ζητούνται και προσφέρονται και γι’ αυτό οι συστάσεις μας υποδεικνύουν τρόπους, ώστε οι δεξιότητες στις οποίες εκπαιδεύονται οι άνεργοι να συμβαδίζουν με αυτές που ζητούνται, ιδίως σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση.

Η κυβέρνηση έκανε πολλές προσπάθειες για την ψηφιοποίηση του δημοσίου τομέα, αλλά στην οικονομία γενικά η διείσδυση της ψηφιακής τεχνολογίας είναι χαμηλή και η κυβέρνηση μπορεί να κάνει πολλά εκεί.

– Αυτό το χαμηλό επίπεδο ψηφιακής διείσδυσης, όμως, συνδέεται και με το παραγωγικό μοντέλο. Εχουμε πολλές μικρές επιχειρήσεις…

– Δεν είναι κακό να ξεκινάει ως μικρή μια επιχείρηση, αλλά σίγουρα είναι καλύτερα αν περισσότερες επιχειρήσεις στόχευαν στη μεγέθυνσή τους. Οι μεταρρυθμίσεις που προτείνουμε, περαιτέρω άρση των ρυθμιστικών εμποδίων και βελτίωση της χρηματοδότησης, πιστεύουμε ότι θα βοηθήσουν να κλείσει το παραγωγικό κενό της Ελλάδας.

– Τα στοιχεία της έκθεσής σας δείχνουν ότι τα φορολογικά έσοδα στην Ελλάδα ξεπερνούν τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, ωστόσο προτείνετε κατάργηση φοροαπαλλαγών. Πού πρέπει να επικεντρωθεί η φορολογική πολιτική για να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η δημοσιονομική σταθερότητα;

– Το φορολογικό σύστημα πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματικό και φιλικό προς την ανάπτυξη. Υπάρχουν απαλλαγές που στρεβλώνουν το σύστημα. Η κυβέρνηση έκανε μεγάλη προσπάθεια για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, αλλά υπάρχει ακόμη μεγάλη απόσταση από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Ο ΟΟΣΑ ενθαρρύνει την Ελλάδα να συνεχίσει σ’ αυτόν τον δρόμο της ενίσχυσης της φορολογικής συμμόρφωσης, ιδίως στον ΦΠΑ και να κάνει το σύστημα πιο αποτελεσματικό, απομακρύνοντας κάποιες απαλλαγές. Aυτό θα δώσει τη δυνατότητα να χαμηλώσουν οι φόροι στο εισόδημα από εργασία.

– Και προτείνετε τη μείωση αυτή ειδικά στα χαμηλά εισοδήματα.

– Σωστά.

Το «κλειδί» είναι να αξιοποιηθούν σωστά οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης στην αύξηση της παραγωγικότητας και στις υποδομές, που θα δώσουν τη δυνατότητα για μόνιμα οφέλη.

– Πρέπει οι αυξήσεις των μισθών να εξαρτώνται από την παραγωγικότητα, όπως προβλέπεται σε νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τον κατώτατο μισθό;

– Ο ΟΟΣΑ εδώ και καιρό έχει την άποψη ότι οι αυξήσεις της παραγωγικότητας πρέπει να συνδέονται με αυτές των μισθών. Ειδικά σε ό,τι αφορά τον κατώτατο μισθό πρέπει να διασφαλισθεί ότι τα χαμηλά εισοδήματα δεν βγαίνουν εκτός αγοράς εργασίας λόγω κόστους. Η σύνδεση μεταξύ των αυξήσεων μισθών και παραγωγικότητας σημαίνει ότι η οικονομία μπορεί να συντηρήσει τις αυξήσεις στα εισοδήματα.

– Ο ΟΟΣΑ πάντα υποστήριζε την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι σημειώθηκε πρόοδος σ’ αυτή την κατεύθυνση και σε ποιους τομείς;

– Η σύντομη απάντηση είναι «ναι». Η Ελλάδα εφάρμοσε πολλές μεταρρυθμίσεις. Οπως είπα και στον πρωθυπουργό, την περίοδο 2018-2023 η Ελλάδα έκανε τη μεγαλύτερη πρόοδο μεταξύ όλων των χωρών του ΟΟΣΑ στη βελτίωση της επιχειρηματικής φιλικότητας και την ανταγωνιστικότητα του ρυθμιστικού της πλαισίου. Εκανε το μεγαλύτερο βήμα από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. Υπάρχουν όμως περιθώρια να κάνει περισσότερα, ιδίως σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση του τομέα των υπηρεσιών, όπως στο νομικό επάγγελμα. Εκεί το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι μάλλον περιοριστικό σε σύγκριση με άλλες χώρες.

– Στην έρευνά σας αναφέρεται, επίσης, ότι ο δημόσιος τομέας δεν είναι αρκετά αποτελεσματικός.

– Είναι πιο αποτελεσματικός απ’ ό,τι ήταν, αλλά σίγουρα ενθαρρύνουμε περαιτέρω αλλαγές για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του. Πρέπει να διασφαλισθεί ότι οι δαπάνες είναι καλά στοχευμένες. Καλωσορίζουμε τις προσπάθειες που έγιναν για την ψηφιοποίηση, αλλά προτείνουμε να γίνουν περαιτέρω προσπάθειες.

– Επίσης, σημειώνετε ότι πρέπει να διατεθούν περισσότεροι πόροι στην υποδομή, στην υγεία και την εκπαίδευση και λιγότεροι στους μισθούς…

– Φυσικά, η υποστήριξη των στοιχειωδών δημοσίων υπηρεσιών είναι υψηλής προτεραιότητας, αλλά επίσης επικεντρωνόμαστε στην ενίσχυση της ανάπτυξης και της παραγωγικότητας, γι’ αυτό και οι επενδύσεις είναι προτεραιότητα «κλειδί», που αναδεικνύουμε στην έκθεσή μας.

– Πρόσφατα ο πρωθυπουργός είπε στο Λονδίνο ότι η ελληνική οικονομία, παρά την πρόοδο που σημείωσε, δεν τα πήγε τόσο καλά όσο η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, συνολικά. Ποια είναι η αιτία γι’ αυτό;

– Η Ελλάδα ξεκίνησε από μια θέση με μεγάλες προκλήσεις, αλλά τα τελευταία 5 χρόνια έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο και το «κλειδί» είναι να συνεχίσει σ’ αυτή την πορεία, μέσω της εφαρμογής φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων. Σε ό,τι αφορά το χρέος, η μείωσή του ήταν σημαντική, αλλά είναι ακόμη πολύ υψηλό. Η κυβέρνηση πρέπει να επικεντρωθεί στη διατήρηση της καθοδικής πορείας του μέσω των πρωτογενών πλεονασμάτων. Κι αυτό θα απαιτήσει προσπάθειες. Αλλά η τάση είναι ενθαρρυντική.

– Ανησυχείτε για το μέλλον όταν θα τελειώσουν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης;

– Το «κλειδί» είναι να αξιοποιηθούν σωστά οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, στην αύξηση της παραγωγικότητας και τις υποδομές, που θα δώσουν τη δυνατότητα για μόνιμα οφέλη. Αυτή είναι μια ευκαιρία για την Ελλάδα να αλλάξει βηματισμό. Οι επενδύσεις που θα γίνουν τα επόμενα 1-2 χρόνια αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος του ΑΕΠ της χώρας. Είναι σημαντικό να γίνουν διαρθρωτικές αλλαγές με διάρκεια και είμαι αισιόδοξος ότι αυτό θα συμβεί.

Η έλλειψη εργαζομένων

– Οι ελλείψεις εργαζομένων είναι βασικό θέμα στην έκθεσή σας για την παγκόσμια οικονομία, το Economic Outlook, που δημοσιεύσατε την Τετάρτη και αποτελεί επίσης μεγάλο θέμα για την Ελλάδα. Υπάρχει διέξοδος;

– Στην Ελλάδα έχετε μεγάλο αριθμό εργαζομένων που ψάχνουν για δουλειά και εργοδοτών που ψάχνουν για εργαζομένους. Η διέξοδος είναι να ταιριάξουν αυτές οι δύο πλευρές καλύτερα. Ενα μέρος της λύσης είναι να έχουν οι εργαζόμενοι καλύτερες δεξιότητες, αυτές που έχει ανάγκη η οικονομία, και ένα άλλο μέρος είναι να διασφαλισθεί ότι τα κίνητρα, στο φορολογικό σύστημα και στις παροχές, είναι τέτοια που ενθαρρύνουν τον κόσμο να δουλέψει περισσότερο. Επίσης, στην Ελλάδα είναι μεγάλο το κενό απασχόλησης που συνδέεται με το φύλο. Πιστεύουμε ότι αυτό οφείλεται εν μέρει σε χαμηλή πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας παιδιών και αυτή είναι μια περιοχή μεταρρυθμίσεων που ενθαρρύνουμε την κυβέρνηση να συνεχίσει να διερευνά.

Πρέπει να δημιουργήσουμε ξανά δημοσιονομικά μαξιλάρια στην Ευρώπη

– Σας ανησυχεί ότι ο νέος Αμερικανός πρόεδρος θα επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές απ’ την Ευρώπη και ότι αυτό θα μπορούσε να επιβραδύνει την ανάπτυξή της;

– Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ θα αναλάβει καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου του επόμενου χρόνου. Είμαστε πάντα πολύ προσεκτικοί ως ένας διακυβερνητικός, ανεξάρτητος, διεθνής οργανισμός να μην κάνουμε πολιτικά σχόλια. Επικεντρωνόμαστε στις ανακοινωμένες πολιτικές, νομοθετικές πρωτοβουλίες και σχέδια των κυβερνήσεων, αλλά ας κάνω ένα γενικό σχόλιο. Ο ΟΟΣΑ πάντοτε υποστήριζε τις ανοιχτές αγορές και τη βιώσιμη επέκταση του παγκόσμιου εμπορίου. Οι δασμοί θα οδηγήσουν σε αυξημένα κόστη για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις στις αγορές όπου επιβάλλονται και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να εφαρμοσθούν αντίποινα από άλλους παίκτες της αγοράς. Επομένως, ασφαλώς θα προτείναμε οι όποιες αλλαγές σε εμπορικές πολιτικές να συζητηθούν σε πνεύμα συνεργασίας διεθνώς και ενθαρρύνουμε όλες τις κυβερνήσεις, ιδίως των μελών μας, να συνεργάζονται με θετικό και παραγωγικό τρόπο. Οι ανοιχτές αγορές και η επέκταση του διεθνούς εμπορίου έχει βγάλει από τη φτώχεια ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους. Υπάρχουν θέματα που χρειάζονται καλύτερη διαχείριση, θέματα σε όρους δίκαιου ανταγωνισμού και ελεύθερης αγοράς, που πρέπει να συζητηθούν, αλλά σίγουρα απ’ τη δική μας οπτική γωνία θα συμβουλεύαμε προσοχή σε ό,τι αφορά την εφαρμογή δασμών.

Ο ΟΟΣΑ πάντοτε υποστήριζε τις ανοιχτές αγορές και τη βιώσιμη επέκταση του παγκόσμιου εμπορίου.

– Υπάρχει κίνδυνος για μια νέα κρίση χρέους; Η ΕΚΤ έχει απευθύνει προειδοποιήσεις και τώρα η Γαλλία βρίσκεται στο προσκήνιο λόγω πολιτικής κρίσης.

– Ο κόσμος βρίσκεται σε περίοδο μεγάλων προκλήσεων. Υπήρξαν αναπόφευκτα υψηλά επίπεδα δαπανών στο πλαίσιο της πανδημίας και στη συνέχεια για να ανακουφιστεί ο κόσμος από τις επιπτώσεις του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης, μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ολα αυτά είχαν επιπτώσεις στους προϋπολογισμούς και τα ισοζύγια των κυβερνήσεων στην Ευρώπη και στον κόσμο. Υπάρχει ανάγκη δημοσιονομικής συμμόρφωσης, να δημιουργήσουμε ξανά δημοσιονομικά μαξιλάρια, πρώτον διότι έρχονται διαρθρωτικές πιέσεις, δαπάνες που συνδέονται με τη γήρανση του πληθυσμού, την κλιματική αλλαγή και την άμυνα και δεύτερον για να διασφαλίσουμε ότι θα είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε πιθανά μελλοντικά εξωτερικά σοκ, ανάλογα με αυτά που είδαμε τα τελευταία χρόνια. Η δημοσιονομική συμμόρφωση μπορεί να αποδειχθεί πολύ δύσκολη, έχουμε συνείδηση αυτού του γεγονότος και το βλέπουμε σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης. Αλλά, σε τελική ανάλυση, δεν υπάρχει εναλλακτική από το να διασφαλίσουμε ότι θα ισχυροποιήσουμε τη θέση μας για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του μέλλοντος.