Ο ασιατικός αιώνας, ο Μάριο Ντράγκι, η Ευρώπη και εμείς

Η ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών της Κίνας, η εγκλωβισμένη σε πορεία στασιμότητας ΕΕ και το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας – Η πρόκληση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης – Ανακατεύθυνση πόρων στην Παιδεία απαιτούν οι εντεινόμενες διεθνώς ανταγωνιστικές συνθήκες.

​

Οι τελευταίες προβλέψεις, παρά τις προηγούμενες αμφιβολίες, φέρουν την κινεζική οικονομία ικανή και πάλι να αναπτυχθεί φέτος και την επόμενη χρονιά με ρυθμούς κοντά στο 5%. Πρόσφατα, οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες αναθεώρησαν προς τα πάνω τις προγνώσεις τους εκτιμώντας ότι οι προσπάθειες του Πεκίνου αποδίδουν.

Η Goldman Sachs, για παράδειγμα, εκτίμησε ότι η κινεζική οικονομία θα αναπτυχθεί φέτος κατά 4,9% και κατά 4,7% το 2025, κατά δύο δέκατα της μονάδας υψηλότερα από τις προηγούμενες προβλέψεις.

Δίκτυα 6G

Ο πρόεδρος της Κίνας επίσης μετέδωσε τη βεβαιότητά του ότι η οικονομία της χώρας του θα αναπτυχθεί φέτος με ρυθμό 5%. Είχε προηγηθεί η έγκριση από τις κινεζικές αρχές νέου επενδυτικού προγράμματος ύψους 200 δισ. δολαρίων με σκοπό ακριβώς την περαιτέρω βελτίωση των υποδομών και την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο κινέζος πρόεδρος έσπευσε να δηλώσει ότι εντός του 2025 η χώρα του θα αποκτήσει νέα προηγμένα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα 6G την ώρα που η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος παλεύουν ακόμη να εγκαταστήσουν δίκτυα 5G. Επιπλέον, όλη αυτή η πρόοδος συνοδεύεται από διεθνείς αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και μεγάλα επενδυτικά έργα στην Αφρική και στην Κεντρική Ασία, που επιβεβαιώνουν την κινεζική επιρροή στα διεθνή πράγματα.

Εσχάτως τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία μεταδίδουν ότι Πεκίνο και Νέο Δελχί βρίσκονται σε διαρκείς διαβουλεύσεις προκειμένου να ξεπεράσουν προηγούμενες τριβές και να ενισχύσουν την οικονομική τους συνεργασία. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι Σι και Μόντι, οι ηγέτες των δύο χωρών, μιλούν για προσπάθειες ικανές να συμβάλουν στην οικοδόμηση του ασιατικού αιώνα, όπως λένε.

Γίνεται φανερό πια ότι ιδιαιτέρως η κινεζική οικονομία έχει αποκτήσει ξεχωριστές δυναμικές, ικανές να ανατροφοδοτούν την ανάπτυξή της. Εχει προ πολλού πάψει να κινείται στη ζώνη της φθηνής παραγωγής.  Κοινώς έχει ανέβει επίπεδο, είναι πια τεχνολογικά προηγμένη και εν πολλοίς αυτόνομη λόγω της ύπαρξης στο έδαφός της κρίσιμων πρώτων υλών και σπάνιων γαιών που τροφοδοτούν την τεχνολογική αναβάθμισή της με το μικρότερο δυνατό κόστος.

Τα πανεπιστήμιά της επίσης κερδίζουν συνεχώς ολοένα και υψηλότερες θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη, δημιουργώντας ευκαιρίες και δυνατότητες μιας τεχνολογικής έκρηξης σε όλους τους τομείς στο ορατό μέλλον. Ηδη τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα σαρώνουν τις διεθνείς αγορές, πιέζοντας αφόρητα τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές και αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες.

Οι δασμοί

Οι απειλές επιβολής υψηλών δασμών στις ΗΠΑ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με το επιχείρημα της αφειδούς κρατικής ενίσχυσης που αλλοιώνει τις συνθήκες ανταγωνισμού, ουδόλως πτοούν τους κινέζους υπευθύνους καθώς απευθύνονται στην τεράστια εσωτερική αγορά και στις επίσης ανθηρές της Ασίας και δη της Νοτιοανατολικής, από όπου εκτοπίζουν μαζικά τους δυτικούς ανταγωνιστές τους.

Η πρόοδος δεν περιορίζεται στη ζώνη των αυτοκινήτων, παρά επεκτείνεται στις ζώνες των υπολογιστών, των κινητών τηλεφώνων, των δορυφορικών επικοινωνιών, των μικροτσίπ, της ρομποτικής και των μοντέρνων οπλικών συστημάτων, όπως δηλώνουν τα βίντεο με τις στρατιές drones που πετούν στους ουρανούς και προκαλούν δέος. Και βεβαίως της τεχνητής νοημοσύνης, οι εφαρμογές της οποίας «τρέχουν» με μεγάλες ταχύτητες στην άλλοτε περίκλειστη χώρα του Μάο.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η αμερικανική οικονομία είναι η μόνη που παρακολουθεί από κοντά την επιμένουσα κινεζική αναπτυξιακή πρόκληση. Στο τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους η οικονομία των ΗΠΑ κατέγραψε ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 2,8% και υποστηριζόμενη από τη διατηρούμενη ισχυρή κατανάλωση φλερτάρει με το 3%.

Και εκεί οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν επιδράσει σημαντικά στην ενίσχυση της παραγωγικότητας, χωρίς να μειώνουν την παρατηρούμενη αύξηση των θέσεων απασχόλησης, που επιμένουν να κινούνται μηνιαίως στη ζώνη των 240.000, διαμορφώνοντας την πεποίθηση ότι οι αμερικανικοί ρυθμοί ανάπτυξης θα συνεχίσουν και το 2025 να κινούνται κοντά στη ζώνη του 3%.

Αντιθέτως, η Ευρώπη μοιάζει εγκλωβισμένη σε πορεία στασιμότητας, παρότι στο τρίτο τρίμηνο του 2024 έδωσε κάποια ενθαρρυντικά σημάδια κινητικότητας. Κατά μέσο όρο η ανάπτυξη στη Γηραιά Ηπειρο στα τέλη Σεπτεμβρίου «έπιασε» το 0,9%, η Γερμανία ξεκόλλησε ελαφρώς και αναπτύχθηκε με 0,2%.

Ωστόσο οι προγνώσεις για το 2025 επιμένουν σε αναιμική ανάπτυξη της τάξης του 1,1%. Γεγονός που επέβαλε τη νέα παρέμβαση του Μάριο Ντράγκι, από το Παρίσι αυτή τη φορά. Ο άλλοτε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας βλέποντας τη δυστοκία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να ομονοήσουν και να αποδεχθούν την ανάληψη κοινού ευρωπαϊκού χρέους για επενδυτικούς σκοπούς με σκοπό την ανάκτηση της χαμένης ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας, επανήλθε δριμύτερος, καλώντας τις ευρωπαϊκές ηγεσίες και κυβερνήσεις να αναπροσαρμόσουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς και να κατευθυνθούν προς τη δημιουργία επενδυτικών αποθεμάτων με σκοπό ακριβώς την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών.

Οι ανταγωνιστές

Για τον ιταλό τραπεζίτη ο προηγούμενος κύκλος των μεταρρυθμίσεων που περιοριζόταν στην αγορά εργασίας, την οποία ήθελε ευέλικτη, φθηνή και αφιερωμένη στην εξυπηρέτηση της ανταγωνιστικότητας και της διεθνούς ζήτησης ευρωπαϊκών βιομηχανικών αγαθών, έχει οριστικά κλείσει, γιατί απλούστατα οι ανταγωνιστές της Ευρώπης ξέφυγαν από αυτή τη συνθήκη και πλέον στηρίζουν την παραγωγή και τα επιτεύγματά τους στην τεχνολογική πρόοδο, που έχει ανυψώσει την παραγωγικότητά τους.

Και αντί αυτού προκρίνει τη σημαντική αύξηση των επενδύσεων, ιδιαιτέρως στις ζώνες των νέων τεχνολογιών και της εκπαίδευσης, με σκοπό να αποκτήσουν οι εργαζόμενοι δεξιότητες ικανές να υποστηρίξουν την ανάπτυξη μακροχρονίως. Εχει εξηγήσει ότι η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως ένα απόθεμα επενδυτικών κεφαλαίων ύψους 800 δισ. ευρώ προκειμένου να ανακτήσει τη χαμένη παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητά της.

Η ελληνική οικονομία

Το πρόβλημα είναι εμφανές και στην ελληνική οικονομία. Ολες οι επιχειρήσεις, σε τούτες τις συνθήκες αυξημένης ανάπτυξης έναντι του μέσου ευρωπαϊκού όρου, αναζητούν εναγωνίως εργαζομένους με τεχνικές και τεχνολογικές δεξιότητες και δεν βρίσκουν, παρότι οι προσφερόμενες αμοιβές είναι διπλάσιες και τριπλάσιες από εκείνες των ανειδίκευτων.

Γίνεται φανερό ότι και εδώ χρειάζεται γενναία στροφή προς τις επενδύσεις και επίσης πραγματική μεταρρύθμιση και ανακατεύθυνση στην κρίσιμη για το μέλλον της χώρας ζώνη της Παιδείας.

Σε τούτους τους απαιτητικούς καιρούς χρειάζεται να διαμορφωθούν οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις για ενίσχυση και εμβάθυνση της τεχνικής και τεχνολογικής εκπαίδευσης.

Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και άλλα περιφερειακά τεχνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, που μορφώνουν μηχανικούς, ηλεκτρολόγους, τεχνολόγους, γνώστες των εφαρμογών της ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης, ειδικούς των αλγορίθμων, της κρυπτογραφίας, αλλά και μαθηματικούς ικανούς να χειριστούν τα Big Data και τις λοιπές υπηρεσίες των υπολογιστών, θα έπρεπε ήδη να είναι προικοδοτημένα με πόρους και νέα δυναμικά προγράμματα σπουδών, ικανά να ανταποκριθούν στις ανάγκες και στις παραγωγικές απαιτήσεις των καιρών.

Οπως λέει και ένας φίλος, «καλοί είναι οι αρχαιολόγοι και οι δικηγόροι, αλλά φθάνει πια, έχουμε αρκετούς και πλέον άλλες είναι οι ανάγκες και οι προτεραιότητες του σύγχρονου κόσμου και οφείλουμε προσαρμογές αν θέλουμε η χώρα και η οικονομία της να προκόψουν και να δημιουργήσουν περιβάλλον ευημερίας ιδιαιτέρως για τις νεότερες γενιές, οι οποίες και θα είναι αυτές που θα έλθουν αντιμέτωπες με τις μεγάλες προκλήσεις της νέας εποχής».